منبع: Foundation for Iranian Studies » ایران نامه » سال چهاردهم » شمارۀ ۱، سال چهاردهم » به قلم: احمد اشرف » با عنوان: کتابشناسی خاطرات ایرانی » پیوند پایدار: http://www.fis-iran.org/fa/irannameh/volxiv/iranian-memoirs1/bibliography
کتابشناسی خاطرات ایرانی
با آن که خاطره نگاري سياسي در تمدن ايراني سابقه اي کهن دارد و برخي از خاطره پژوهان غربي کتيبه هاي داريوش در بيستون را انقلابي بزرگ در شيوه خاطره نگاري در عهد باستان دانسته اند و با آن که خاطره نگاري سياسي از اوايل عهد ساساني به شهادت کتيبه هاي شاپور اول و نَرسه و کَرتير مؤبد از سرگرفته شد و با آن که در دوران اسلامي نيز وقايع نگاران رويدادهاي دوران خود را ثبت کرده و خاطرات پراکنده در ادب پارسي و در پاره اي از آثار ديوانيان و مورخان و علما به جا مانده است، اما از نيمه دوم قرن 19 و اوايل قرن حاضر است که خاطره نگاري سياسي و سفرنامهنويسي به عنوان نوع مشخص ادبي ظاهر مي شود و در دوران 70 ساله ميان انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامي مورد توجه قرار مي گيرد و پس از انقلاب رونق فزاينده مي يابد.
اگر خاطره نگاري را به دو نوع عمده سياسي و ادبي بخش کنيم خاطرات سياسي نوع اصلي خاطره نگاري درايران است. حال آن که خاطرات ادبي و فرهنگي، و به ويژه حديث نفس، بن مايه خاطره نگاري در مغرب زمين است. از همين روست که خاطرات غربي بيشتر مورد توجه در نقد ادبي است و خاطرات ايراني بيشتر مورد عنايت در تاريخ نگاري. نگاهي به توزيع فراواني کتابنامه خاطرات ايراني نشان مي دهد که بيش از سه چهارم کتاب هاي چاپ شده از نوع خاطرات سياسي است (52درصد از رجال ديواني و 22 درصد از رهبران و هواداران جنبش هاي سياسي) و تنها 14 درصد از کتاب ها از نوع خاطرات ادبي است و حدود 11 درصد ديگر به خاطرات زنان و اقليت هاي قومي و ديني تعلق دارد.
همان طور که جدول توزيع فراواني کتابنامه نشان مي دهد، کتابشناسي خاطرات ايراني را به 3 رده اصلي و 9 رده فرعي بخش کرده ايم. يکم، خاطرات رجال ديواني در سه دوره: عصرقاجاريه در قرن 19 و عصر مشروطه از 1900 تا 1920 و عصر پهلوي از 1921 تا 1978. بيش از نيمي از عناوين به اين نوع خاطرات تعلق دارد: عصر قاجاريه 8 درصد، عصر مشروطه 20 درصد و عصر پهلوي 24 درصد. رده دوم، خاطرات رهبران و کادرها و هواداران جنبش هاي سياسي است که حدود 22 درصد خاطرات را در برمي گيرند و کم و بيش هرکدام حدود 7 تا 9 درصد خاطرات را پديد آورده اند: خاطرات رهبران جنبش هاي چپ حدود 9 درصد، خاطرات رهبران نهضت ملي ايران حدود 7 درصد و خاطرات علما و رهبران نهضت هاي اسلامي نيزحدود 7 درصد. رده سوم از آن شخصيت هاي فرهنگي و اجتماعي است که حدود 23 درصد خاطرات را منتشر کرده اند: نويسندگان و فرهنگيان حدود 14 درصد، زنان حدود 3 درصد و آثار خاطره نگاران اقليت هاي قومي و ديني حدود 8 درصد.
توزيع فراواني خاطرات ايراني
- يکم. خاطرات رجال ديواني
1. عصر قاجاريه (در قرن 19). شمار 26 درصد 8/1
2. عصر مشروطه (از 1900 تا 1920) شمار 64 درصد 19/9
3.عصر پهلوي (از 1921 تا 1978) شمار 77 درصد 24/0
جمع رده يکم شمار 167 درصد 52/0
2. عصر مشروطه (از 1900 تا 1920) شمار 64 درصد 19/9
3.عصر پهلوي (از 1921 تا 1978) شمار 77 درصد 24/0
جمع رده يکم شمار 167 درصد 52/0
- دوم. خاطرات رهبران و هواداران جنبش هاي سياسي
4. جنبش هاي چپ شمار 30 درصد 9/3
5. نهضت ملي ايران شمار 22 درصد 6/8
6. نهضت اسلامي و علما شمار 21 درصد 6/5
جمع رده دوم شمار 73 درصد 22/6
- سوم. خاطرات شخصيت هاي فرهنگي و اجتماعي
8. زنان شمار 9 درصد 2/8
9. اقليت هاي قومي و ديني شمار 27 درصد 8/4
جمع رده سوم شمار 81 درصد 25/2
- جمع رده ها: شمار 321 درصد 100/0
چند توضيح درباره نحوه تنظيم اين کتابنامه ضروري است. يکي اين که ملاک انتخاب کتاب ها محتواي آنها بوده است و نه عنوان آنها. به عنوان نمونه کتاب خاطرات گذشته از محمدحسين ميمندي نژاد داستاني است خيالي و ربطي به خاطرات نويسنده ندارد حال آن که کتاب هاي تاريخ بيداري ايرانيان از ناظم الاسلام کرماني و مقدمات مشروطيت از هاشم محيط مافي خاطرات نويسندگان آنها از جريان انقلاب مشروطه است و يا کتاب تاريخ مختصر احزاب سياسي حاوي خاطرات و تحليل هاي ملک الشعراء بهار از حوادث تاريخي از انقلاب مشروطه تا ظهور پهلوي است. ديگر اين که در چند مورد ملاک قرار دادن خاطره در يک بخش خاص موضوع خاطره بوده است و نه موقعيت نويسنده آن. از جمله خاطرات خليل عراقي از حوادث آذربايجان و يا خاطرات محمود دولت آبادي و محمود زند مقدم از بلوچستان که همگي در بخش 9 آمده اند. سرانجام اين که، به سبب تکرار حدود 40 عنوان در دو بخش از کتابنامه شمار کتاب هاي اين مجموعه کمتر از 220 عنوان است. از جمله خاطرات و خطرات حاج مخبرالسلطنه و يا شرح زندگاني من عبدالله مستوفي که در عصر قاجاريه و مشروطه و پهلوي تکرار شده است و يا زندگي طوفاني سيدحسن تقي زاده و يادداشت هاي دکتر قاسم غني که هم در عصر مشروطه و هم در عصر پهلوي آمده است.
موضوع ديگري که شايان توجه است رونق بازار خاطره نويسي و انتشار خاطرات در دوران پس از انقلاب است. شمار خاطراتي که دراين دوره کوتاه منتشر شده بر شمار همه خاطراتي که در يک قرن بيش از آن عرضه شده فزوني گرفته است. تا زمان انقلاب کتاب هاي خاطره کمتر از يکصد عنوان بود. حال آن که بعد از انقلاب شمار آن نزديک به 200 عنوان شده که اگر خاطرات جنگ و حدود34 خاطره در طرح تاريخ شفاهي دانشگاه هاروارد و تاريخ شفاهي بنياد مطالعات ايران را نيز بدان بيفزائيم شمار آنها به حدود 6 برابر خاطرات پيش از انقلاب مي رسد
.
شکوفائي خاطره نگاري در اين دوران به دو سبب بود: يکي علاقه روز افزون به تاريخ گذشته براي آگاهي از زواياي تاريک تاريخ به منظور يافتن پاسخ به اين پرسش که «چرا رژيم گذشته از هم پاشيد؟» و يا «چرا انقلاب پيروز شد؟» و يا اين که «چرا گروه هاي خاصي برنده انقلاب شدند؟»* سبب ديگر آزادي نسبي براي تدوين و انتشار خاطراتي بود که در دوران رژيم گذشته امکان انتشار آنها نبود. چنان که پيش از انقلاب 48 کتاب از رجال عصر مشروطه منتشر شده و بعد از انقلاب به 39 کتاب کاهش يافته حال آن که شمار خاطرات رجال عصر پهلوي از 26 خاطره به 49 خاطره فزوني گرفته است.
تمام خاطرات رهبران نهضت ملي ايران و سه چهارم خاطرات اسلامي و دو سوم خاطرات رهبران و کادرهاي جنبش هاي چپ نيز پس از انقلاب منتشر شده است. همين طور بيش از 70 درصد خاطرات فرهنگي و خاطرات اقليت ها که از همين دوره کوتاه انتشار يافته است. اگر خاطرات سياسي عصر قاجاريه و مشروطه را کنار بگذاريم تقريباً تمام خاطرات پر اهميت سياسي پس از انقلاب منتشر شده است. و از همه بالاتر اين که «ازکي آمده ايم و به کجا مي رويم؟»
شکوفائي خاطره نگاري در اين دوران به دو سبب بود: يکي علاقه روز افزون به تاريخ گذشته براي آگاهي از زواياي تاريک تاريخ به منظور يافتن پاسخ به اين پرسش که «چرا رژيم گذشته از هم پاشيد؟» و يا «چرا انقلاب پيروز شد؟» و يا اين که «چرا گروه هاي خاصي برنده انقلاب شدند؟»* سبب ديگر آزادي نسبي براي تدوين و انتشار خاطراتي بود که در دوران رژيم گذشته امکان انتشار آنها نبود. چنان که پيش از انقلاب 48 کتاب از رجال عصر مشروطه منتشر شده و بعد از انقلاب به 39 کتاب کاهش يافته حال آن که شمار خاطرات رجال عصر پهلوي از 26 خاطره به 49 خاطره فزوني گرفته است.
تمام خاطرات رهبران نهضت ملي ايران و سه چهارم خاطرات اسلامي و دو سوم خاطرات رهبران و کادرهاي جنبش هاي چپ نيز پس از انقلاب منتشر شده است. همين طور بيش از 70 درصد خاطرات فرهنگي و خاطرات اقليت ها که از همين دوره کوتاه انتشار يافته است. اگر خاطرات سياسي عصر قاجاريه و مشروطه را کنار بگذاريم تقريباً تمام خاطرات پر اهميت سياسي پس از انقلاب منتشر شده است. و از همه بالاتر اين که «ازکي آمده ايم و به کجا مي رويم؟»
کتابنامه خاطرات ايراني از چند سو از مجموعه کنوني فراتر مي رود. يکم، صدها خاطرات پراکنده که به صورت مقالات کوتاه و بلند در روزنامه ها و مجلات و نشريات ادواري مانند خاطرات وحيد، اطلاعات ماهانه، آينده، يغما، خواندني ها و ياد به چاپ رسيده است و جا دارد که کتابنامه جداگانه اي براي آنها تهيه شود. دوم، خاطراتي که در کتاب هاي تاريخي و آثار ادبي آمد و دراين مجموعه معرفي نشده اند جز دو مورد که به سبب اهميت خاطره و نيز حجم قابل ملاحظه آن در اين مجموعه آمده است: "خاطرات گلشائيان" در يادداشت هاي دکتر قاسم غني و " يادداشت هاي سپهسالار" در کتاب سپهسالار تنکابني. سوم، خاطراتي که در طرح تاريخ شفاهي مرکز مطالعات خاورميانه دانشگاه هاروارد و طرح تاريخ شفاهي بنياد مطالعات ايران فراهم آمده و به ترتيب شامل 126 مورد و 213 مورد مي شوند. چهارم، خاطرات جنگ که نياز به بررسي جداگانه دارد و در مجموعه حاضر نيامده است. پنجم، سفرنامه ها که اساساً در زمره خاطرات هستند و در اين کتابنامه نيامده اند.
اين کتابنامه دومين کتابنامه خاطرات ايراني است. اولين کتابنامه به همت احمد شعباني زير عنوان «کتابشناسي سرگذشتنامه هاي خود نگاشت و خاطرات ايراني» در زنده رود، فصلنامه فرهنگ، ادب و تاريخ، بهار 1374 که "ويژه خاطره نويسي" بود انتشار يافت. اين مجموعه حاوي مشخصات کامل کتابشنامي 226 خاطره ايراني و از جمله حدود 24 خاطره جنگ و چند سفرنامه است. چند کتاب نيز همچون 8 جلد از خاطرات غني و 3 جلد از خاطرات انور خامه اي و 5 جلد از خاطرات عبدالحسين مسعود انصاري جداگانه شمارش شده است. برخي از خاطرات که در اين کتابنامه آمده است از باب داستان هاي تخيلي است از جمله خاطرات گذشته اثر محمدحسين ميمندي نژاد و يا خاطرات نصرالله حکيم الهي که هم از نظر ادبي و هم از نظر خاطره نگاري بي ارزش به نظر مي رسند. برخي از خاطرات اين مجموعه نيز در دسترس نبودند تا از نظر خاطره نگاري بررسي شوند از جمله خاطرات حبيب (بهائي)، خاطرات من از محمدعلي مظفري، خاطراتي از جواد فومني، يا خاطرات کهن مردان خوزستان، یا خاطراتم، خاندانم از عزت الله بيات، يا زندگاني از مهدي داودي بدين ترتيب حدود 50 عنوان از کتابنامه زنده رود درمجموعه حاضر معرفي نشده و به جاي آن حدود 80 عنوان ديگر بدان افزون گرديده است. به هرحال کتابنامه زنده رود به عنوان مبناي کار در تهيه کتابنامه حاضر مورد استفاده قرار گرفته و زحمت مؤلف پژوهنده آن مشکور و فصل نقد برايشان مأجور است.
کتاب هاي مورد بررسي درکتابنامه حاضر برحسب موضوع طبقه بندي شده اند و به سبب تکرار برخي از کتاب ها در دو و يا سه رده، شمار کتاب هاي اين کتابنامه کمتر از شمار 301 عنواني است که در جدول توزيع فراواني آمده است. به عنوان نمونه خاطرات و خطرات حاج مخبرالسلطنه و شرح زندگاني من عبدالله مستوفي در سه دوره قاجاريه، مشروطه و پهلوي تکرار شده است و يا زندگي طوفاني سيدحسن تقي زاده و يادداشت هاي دکتر قاسم غني در عصرمشروطه و عصر پهلوي تکرار شده است. يا اين که خاطرات زنان نويسنده (مهشيد اميرشاهي و سيمين دانشور) هم در بخش خاطرات زنان و در بخش خاطرات نويسندگان تکرار شده است. اگر کتاب هاي تکراري را کنار بگذاريم شمار کتاب هاي اين مجموعه به حدود 270 عنوان مي رسد.
اين مجموعه تمام عناوين پراهميت خاطرات ايراني و 90 درصد خاطرات ديگر را که به صورت کتاب مستقل چاپ شده اند در بر مي گيرد. همچنين بايد افزود که غالب عناويني که دراين مجموعه معرفي شده است در گنجينه نفيس کتاب هاي فارسي دانشگاه پرينستون در دسترس پژوهندگان قرار دارد.
اين مجموعه تمام عناوين پراهميت خاطرات ايراني و 90 درصد خاطرات ديگر را که به صورت کتاب مستقل چاپ شده اند در بر مي گيرد. همچنين بايد افزود که غالب عناويني که دراين مجموعه معرفي شده است در گنجينه نفيس کتاب هاي فارسي دانشگاه پرينستون در دسترس پژوهندگان قرار دارد.
بررسي کلي محتواي اين کتابنامه و معرفي خاطرات برجسته همراه تحول تاريخي خاطره نگاري در ايران درمقاله " خاطرات ایرانی در گذشته و حال" در بخش دوم " ويژه نامه خاطرات" خواهد آمد.
احمد اشرف 1. خاطرات رجال عصر قاجاريه در قرن 19
- احتشام الدوله، خانلر ميرزا. جنگ ايران و انگليس درمحمره [کتابچه مرحوم خانلرميرزاي احتشام الدوله درباب جنگ ايران و انگليس در محمرّه]. تهران، چاپ دوّم، انتشارات پاپيروس، 2537. 80 ص.
- احتشام السلطنه، ميرزامحمودخان. خاطرات احتشام السلطنه. به کوشش و تحشيه محمد مهدي موسوي، و به اهتمام اسمعيل صارمي. تهران، انتشارات زوار، 1366. 770 ص.
- اردلان، امان الله. اولين قيام مقدس ملي درجنگ بين المللي اول يا خاطره هاي حسين سميعي (اديب السلطنه) و امان الله اردلان (حاج عزّالممالک). تهران، ابن سينا، 1332. (؟) ص.
- اعتماد السلطنه، محمدحسن. روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه، وزير انطباعات در اواخر دوره ناصري: مربوط به سالهاي 1292 تا 1313 هجري قمري. با مقدمه و فهارس از ايرج افشار. تهران، اميرکبير، 1350. 39+1107 ص.
- امين الدوله، علي. خاطرات سياسي ميرزاعلي خان امين الدوله. به کوشش حافظ فرمانفرمائيان. تهران، کتابهاي ايران، 1341. 22+291+10 ص.
- تقي زاده، حسن. زندگي طوفاني: خاطرات سيد حسن تقي زاده. چاپ دوم، به انضمام اسناد، به کوشش ايرج افشار. تهران، 1372. 994 ص.
- جانزاده، علي. گردآورنده، خاطرات سياسي رجال ايران: از مشروطيت تا کودتاي 28 مرداد 1332. تهران، 1371. دو جلد، 1084 ص.
- خان ملک ساساني، احمد. يادبودهاي سفارت استانبول. تهران، انتشارات بابک، 1354. 332 ص.
- دنبلي، عبدالرزّاق مفتون. مآثر سلطانيه. با مقدمه و فهرست ها به اهتمام غلامحسين صدري افشاري. تهران، انتشارات ابن سينا، 1351. 20+ 429 ص.
- ديوان بيگي، رضا علي. سفر مهاجرت: ايران در نخستين جنگ جهاني. تهران، بي ناشر، 1351. 154 ص، مصور.
- رحيم زاده صفوي. اسرار سقوط احمد شاه؛ خاطرات رحيم زاده صفوي. به کوشش بهمن دهگان. تهران، بي ناشر، 1362. 315 ص .
- سديدالسلطنه کبابي، محمدعلي. بندرعباس و خليج فارس. تصحيح و مقدمه و فهارس از احمد اقتداري، به کوشش علي ستايش. تهران، دنياي کتاب، 1363. 780 ص.
- سياّح محلاتي، حاج محمّدعلي. خاطرات حاج سياح يا دوره خوف و وحشت. به کوشش حميد سياح و به تصحيح سيف الله گلکار. تهران، کتابخانه ابن سينا، 346. 640 ص.
- شيباني، بصيرالملک. روزنامه خاطرات بصيرالملک شيباني: 1306-1301. به کوشش ايرج افشار و محمد رسول درياگشت. تهران، دنياي کتاب، 1374. چهل و شش+745 ص.
- ظل السلطان، مسعود ميرزا. خاطرات ظل السلطان: سرگذشت مسعودي. به اهتمام و تصحيح حسين خديو جم. تهران، انتشارات اساطير، 1368. 2 جلد، 43+839 (ج 3، سفرنامه، 236 ص).
- عين السلطنه، قهرمان ميرزا. روزنامه خاطرات عين السلطنه، جلد اول، روزگار پادشاهي ناصرالدين شاه. به کوشش مسعود سالور و ايرج افشار. تهران، انتشارات اساطير، 1374. 973 ص.
- غفاري، محمدعلي (مصدق الدوله). خاطرات و اسناد محمدعلي غفاري، نايب اول پيشخدمت باشي (تاريخ غفاري). به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، 1361. شانزده+426 ص.
- فرصت، محمد نصربن جعفر. آثار عجم همراه با مقدمه و خاطرات زندگي مؤلف با فرمان ها و تصاوير منتشر نشده از فرصت. تهران، بامداد، 1362. (دوجلد در يک مجلد) 91+603 ص.
- قائم مقام فراهاني، عبدالمجيد. خاطرات ميرزا بزرگ قائم مقام فراهاني (شامل يادداشت ها و خاطرات و حکايات اخلاقي ميرزا بزرگ قائم مقام فراهاني). تهران، جلد اوّل، 1369. 310 ص.
- قزويني، محمدّ شفيع. قانون قزويني: انتفاد اوضاع اجتماعي ايران، دوره ناصري. تهران، ايرج افشار، 1370. 167 ص.
- کلانتر، ميرزا محمدبن ابوالقاسم. روزنامه ميرزا محمد کلانتر فارس (شامل وقايع قسمت هاي جنوبي ايران از سال 1142 تا 1199 هجري قمري). به اهتمام عباس اقبال آشتياني، با مقدمه و حواشي و فهارس. تهران، ضميمه سال دوم مجله يادگار، 1325. 127ص.
- معيرالممالک، دوستعلي خان، وقايع الزمان (خاطرات شکاريه). به کوشش خديجه نظام مافي. تهران، نشر تاريخ ايران، 1361. 262 ص.
- هدايت، مهديقلي (حاج مخبرالسلطنه) . ياد داشت هايي از زندگاني خصوصي ناصرالدين شاه، تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. 200 ص.
- مقصودلو، حسينقلي (وکيل الدوله). مخابرات استرآباد. به کوشش ايرج افشار و محمدرسول درياگشت. تهران، نشر تاريخ ايران، 1363. ج 1، 521 ص.
- ملک آراء، عباس ميرزا. شرح حال عباس ميرزا ملک آراء (برادر ناصرالدين شاه) شامل قسمت مهمي از وقايع سلطنت اين پادشاه. به اهتمام عبدالحسين نوايي. تهران، انتشارات بابک، 1355. 319 ص.
- ممتحن الدوله شقاقي، ميرزامهدي خان. خاطرات ممتحن الدوله ( زندگي نامه ميرزا مهدي خان ممتحن الدوله شقاقي). به کوشش حسينقلي خان شقاقي. تهران، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1353. 397 ص.
- مير پنجه، سرهنگ اسماعيل. خاطرات اسارت، روزنامه سفر خوارزم و خيوه.. به کوشش صفاءالدين تبرّائيان. تهران، مؤسسه پژوهش ومطالعات فرهنگي، 1370. 176 ص، مصوّر.
- نظام السلطنه مافي، حسينقلي. خاطرات و اسناد حسينقلي خان نظام السلطنه مافي. به کوشش معصومه مافي، منصوره اتحاديه (نظام مافي)، سيروس سعدونديان، حميد رام پيشه، تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. سه جلد،926 ص.
- وقايع اتفاقيه، مجموعه گزارش هاي خفيه نويسان انگليس در ولايات جنوبي ايران از سال 1291 تا 1322 قمري. به کوشش علي اکبر سعيدي سيرجاني. تهران، نشر نو، 1361. 795 ص.
- هدايت، مهدي قلي(حاج مخبرالسلطنه). خاطرات و خطرات: توشه از تاريخ شش پادشاه و گوشه از دوره زندگي من. تهران، شرکت چاپ رنگين، 1329. 648 ص.
- احتشام السلطنه، ميرزامحمودخان. خاطرات احتشام السلطنه. به کوشش و تحشيه محمد مهدي موسوي، و به اهتمام اسمعيل صارمي. تهران، انتشارات زوار، 1366. 770 ص.
- اردلان، امان الله. اولين قيام مقدس ملي درجنگ بين المللي اول يا خاطره هاي حسين سميعي (اديب السلطنه) و امان الله اردلان (حاج عزّالممالک). تهران، ابن سينا، 1332. (؟) ص.
- اعتماد السلطنه، محمدحسن. روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه، وزير انطباعات در اواخر دوره ناصري: مربوط به سالهاي 1292 تا 1313 هجري قمري. با مقدمه و فهارس از ايرج افشار. تهران، اميرکبير، 1350. 39+1107 ص.
- امين الدوله، علي. خاطرات سياسي ميرزاعلي خان امين الدوله. به کوشش حافظ فرمانفرمائيان. تهران، کتابهاي ايران، 1341. 22+291+10 ص.
- تقي زاده، حسن. زندگي طوفاني: خاطرات سيد حسن تقي زاده. چاپ دوم، به انضمام اسناد، به کوشش ايرج افشار. تهران، 1372. 994 ص.
- جانزاده، علي. گردآورنده، خاطرات سياسي رجال ايران: از مشروطيت تا کودتاي 28 مرداد 1332. تهران، 1371. دو جلد، 1084 ص.
- خان ملک ساساني، احمد. يادبودهاي سفارت استانبول. تهران، انتشارات بابک، 1354. 332 ص.
- دنبلي، عبدالرزّاق مفتون. مآثر سلطانيه. با مقدمه و فهرست ها به اهتمام غلامحسين صدري افشاري. تهران، انتشارات ابن سينا، 1351. 20+ 429 ص.
- ديوان بيگي، رضا علي. سفر مهاجرت: ايران در نخستين جنگ جهاني. تهران، بي ناشر، 1351. 154 ص، مصور.
- رحيم زاده صفوي. اسرار سقوط احمد شاه؛ خاطرات رحيم زاده صفوي. به کوشش بهمن دهگان. تهران، بي ناشر، 1362. 315 ص .
- سديدالسلطنه کبابي، محمدعلي. بندرعباس و خليج فارس. تصحيح و مقدمه و فهارس از احمد اقتداري، به کوشش علي ستايش. تهران، دنياي کتاب، 1363. 780 ص.
- سياّح محلاتي، حاج محمّدعلي. خاطرات حاج سياح يا دوره خوف و وحشت. به کوشش حميد سياح و به تصحيح سيف الله گلکار. تهران، کتابخانه ابن سينا، 346. 640 ص.
- شيباني، بصيرالملک. روزنامه خاطرات بصيرالملک شيباني: 1306-1301. به کوشش ايرج افشار و محمد رسول درياگشت. تهران، دنياي کتاب، 1374. چهل و شش+745 ص.
- ظل السلطان، مسعود ميرزا. خاطرات ظل السلطان: سرگذشت مسعودي. به اهتمام و تصحيح حسين خديو جم. تهران، انتشارات اساطير، 1368. 2 جلد، 43+839 (ج 3، سفرنامه، 236 ص).
- عين السلطنه، قهرمان ميرزا. روزنامه خاطرات عين السلطنه، جلد اول، روزگار پادشاهي ناصرالدين شاه. به کوشش مسعود سالور و ايرج افشار. تهران، انتشارات اساطير، 1374. 973 ص.
- غفاري، محمدعلي (مصدق الدوله). خاطرات و اسناد محمدعلي غفاري، نايب اول پيشخدمت باشي (تاريخ غفاري). به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، 1361. شانزده+426 ص.
- فرصت، محمد نصربن جعفر. آثار عجم همراه با مقدمه و خاطرات زندگي مؤلف با فرمان ها و تصاوير منتشر نشده از فرصت. تهران، بامداد، 1362. (دوجلد در يک مجلد) 91+603 ص.
- قائم مقام فراهاني، عبدالمجيد. خاطرات ميرزا بزرگ قائم مقام فراهاني (شامل يادداشت ها و خاطرات و حکايات اخلاقي ميرزا بزرگ قائم مقام فراهاني). تهران، جلد اوّل، 1369. 310 ص.
- قزويني، محمدّ شفيع. قانون قزويني: انتفاد اوضاع اجتماعي ايران، دوره ناصري. تهران، ايرج افشار، 1370. 167 ص.
- کلانتر، ميرزا محمدبن ابوالقاسم. روزنامه ميرزا محمد کلانتر فارس (شامل وقايع قسمت هاي جنوبي ايران از سال 1142 تا 1199 هجري قمري). به اهتمام عباس اقبال آشتياني، با مقدمه و حواشي و فهارس. تهران، ضميمه سال دوم مجله يادگار، 1325. 127ص.
- معيرالممالک، دوستعلي خان، وقايع الزمان (خاطرات شکاريه). به کوشش خديجه نظام مافي. تهران، نشر تاريخ ايران، 1361. 262 ص.
- هدايت، مهديقلي (حاج مخبرالسلطنه) . ياد داشت هايي از زندگاني خصوصي ناصرالدين شاه، تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. 200 ص.
- مقصودلو، حسينقلي (وکيل الدوله). مخابرات استرآباد. به کوشش ايرج افشار و محمدرسول درياگشت. تهران، نشر تاريخ ايران، 1363. ج 1، 521 ص.
- ملک آراء، عباس ميرزا. شرح حال عباس ميرزا ملک آراء (برادر ناصرالدين شاه) شامل قسمت مهمي از وقايع سلطنت اين پادشاه. به اهتمام عبدالحسين نوايي. تهران، انتشارات بابک، 1355. 319 ص.
- ممتحن الدوله شقاقي، ميرزامهدي خان. خاطرات ممتحن الدوله ( زندگي نامه ميرزا مهدي خان ممتحن الدوله شقاقي). به کوشش حسينقلي خان شقاقي. تهران، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1353. 397 ص.
- مير پنجه، سرهنگ اسماعيل. خاطرات اسارت، روزنامه سفر خوارزم و خيوه.. به کوشش صفاءالدين تبرّائيان. تهران، مؤسسه پژوهش ومطالعات فرهنگي، 1370. 176 ص، مصوّر.
- نظام السلطنه مافي، حسينقلي. خاطرات و اسناد حسينقلي خان نظام السلطنه مافي. به کوشش معصومه مافي، منصوره اتحاديه (نظام مافي)، سيروس سعدونديان، حميد رام پيشه، تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. سه جلد،926 ص.
- وقايع اتفاقيه، مجموعه گزارش هاي خفيه نويسان انگليس در ولايات جنوبي ايران از سال 1291 تا 1322 قمري. به کوشش علي اکبر سعيدي سيرجاني. تهران، نشر نو، 1361. 795 ص.
- هدايت، مهدي قلي(حاج مخبرالسلطنه). خاطرات و خطرات: توشه از تاريخ شش پادشاه و گوشه از دوره زندگي من. تهران، شرکت چاپ رنگين، 1329. 648 ص.
2- خاطرات رجال عصر مشروطه: 1920-1900
- احتشام السلطنه، ميرزا محمودخان. خاطرات احتشام السلطنه. به کوشش و تحشيه محمدمهدي موسوي، به اهتمام اسمعيل صارمي. تهران، انتشارات زواّر، 1366. 770 ص.
- اعزاز نيک پي، عزيزالله. تقدير يا تدبير: خاطرات اعزاز نيک پي. تهران، کتابخانه ابنسينا، 1347. 259ص.
- اعظام قدسي، حسين. کتاب خاطرات من يا روشن شدن تاريخ صد ساله. دوجلد. تهران، انتشارات ابوريحان، 1349. 592+838 ص.
- امير بهادر، جعفرقلي خان. خاطرات سردار اسعد بختياري. به کوشش ايرج افشار. تهران، اساطير، 1372. 296 ص.
- بزرگ اميد، ابوالحسن. از ماست که برماست: محتوي خاطرات و مشاهدات. تهران، دنياي کتاب، چاپ دوّم، 1363. 322 ص، مصوّر.
- بهار، محمدتقي (ملک الشعراء). تاريخ مختصر احزاب سياسي، انقراض قاجاريه. تهران، ج 1، (بي ناشر)، 1323؛ ج 2، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1363. 22+382+417 ص.
- بهرامي، عبدالله. خاطرات عبدالله بهرامي از آخر سلطنت ناصرالدين شاه تا اول کودتا. تهران، بهرامي، 1344. 642 ص.
- تفرشي حسيني، سيد احمد. روزنامه انقلاب مشروطيت و انقلاب ايران (يادداشت هاي حاجي ميرزا سيد احمد تفرشي حسيني درسال هاي 1321 تا 1328 قمري به انضمام وقايع استبداد صغير از نويسنده اي گمنام). به کوشش ايرج افشار. تهران، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1351. 301 ص، مصوّر.
- پسنديده، مرتضي. خاطرات آيت الله پسنديده، به کوشش محمد جواد مرادي نيا. تهران، مؤسسه انتشارات سوره، بي تا. 153ص.
- جودت، حسين. يادبودهاي انقلاب گيلان و تاريخچه جمعيت فرهنگ رشت. بي جا، جودت، 1352. 288 ص .
- جورابچي، حاج محمدتقي. حرفي از هزاران کاندر عبارت آمد (وقايع تبريز و رشت، 1326-1330 هجري قمري). به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشرتاريخ ايران، 1363. 104 ص.
- ديوسالار، علي (سالار فاتح). فتح تهران و اردوي برق: بخشي از تاريخ مشروطيت. بي جا، بي ناشر، 1336. 138+15 ص.
- دانشور علوي، نورالله. تاريخ مشروطه ايران و جنبش وطن پرستان اصفهان و بختياري. با توضيحات و حواشي و مقدمه حسين سعادت نوري. تهران، کتابخانه دانش، 1335. 229 ص.
- دولت آبادي، علي محمد. خاطرات سيدعلي محمد دولت آبادي، ليدر اعتداليون. تهران، فردوسي و ايران و اسلام، 1362. 199ص.
- دولت آبادي، يحيي. تاريخ معاصر يا حيات يحيي. تهران، کتابفروشي ابن سينا، 1331-1328. چهار جلد، 359+358+369+447 ص.
- ديوان بيگي، رضا علي. سفر مهاجرت در نخستين جنگ جهاني. تهران، بي ناشر، 1351. 154 ص.
- رابينو. مشروطه گيلان از يادداشت هاي رابينو به انضمام وقايع مشهد در 1330 ه.ق. به کوشش محمد روشن. رشت، کتابفروشي طاعتي، 1352. 168 ص، مصوّر.
- سپهر، احمدعلي (مورخ الدوله)، ايران درجنگ بزرگ. تهران، انتشارات اديب، 1336. 561 ص.
- سپهر، عبدالحسين خان. مرآت الوقايع مظفري و يادداشت هاي ملک المورخين. با تصحيحات و توضيحات و مقدمه هاي دکتر عبدالحسين نوايي. تهران، انتشارات زرين، 1368. 32+380و20+ 372ص.
- سپهسالار تنکابني، محمد وليخان. "يادداشت هاي سپهسالار"، در اميرعبدالصمدخلعتبري. سپهسالار تنکابني. به اهتمام محمد تفضلي. تهران، مؤسسه انتشارات نوين، 1362. صص 367-221.
- سردار اسعد بختياري، جعفر قلي خان امير بهادر. خاطرات سردار اسعدبختياري. به کوشش ايراج افشار. تهران، انتشارات اساطير،1372. 296 ص.
- سردار ظفر بختياري. يادداشت ها و خاطرات، با مقدمه سيف الله وحيدنيا. تهران، يَساولي 1362. 331 ص.
- سيف پورفاطمي، نصرالله. آيينه عبرت: خاطرات و رويدادهاي تاريخ معاصر ايران،جلد اول تا سال 1312. لندن، نشر کتاب، 1368. 718 ص.
- شريف کاشاني، محمد مهدي. واقعات اتفاقيه در روزگار. به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. 3جلد، سي و يک +997 ص.
- شهري، جعفر. تاريخ اجتماعي تهران درقرن سيزدهم. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، چاپ دوم، 1369. شش جلد، بيست وهشت+622+748+823+ 841+799+512 ص.
- شيخ الاسلام، ميرزا عبدالامير. دو سند از انقلاب مشروطه ايران. تهران، انتشارات توکا، 2536. 94 ص.
- صنعتي زاده کرماني، عبدالحسين. روزگاري که گذشت. تهران، کتابخانه سخن، 1346. 221 ص.
- ضميري، ميرزا اسدالله. يادداشت هاي ميرزا اسدالله ضميري. به کوشش برادران شکوهي. تبريز، نشر ابن سينا، 1336. 151 ص.
- طاهر زاده بهزاد، کريم. قيام آذربايجان در انقلاب مشروطيت ايران. تهران، چاپ دوم، اقبال، 1363. 522 ص.
- ظهيرالدوله، ميرزا علي (صفاعلي). خاطرات و اسناد ظهيرالدوله، ج 1: تاريخ صحيح بي دروغ، يادداشت هاي دوران حکومت همدان، مکاتبات و تلگراف هاي حکومت هاي گيلان و مازندران و کرمانشاه. به کوشش ايرج افشار. [تهران] ، انتشارات زرين، 1367. هشتادو چهار+645 ص، مصوّر.
- غني، قاسم. يادداشت هاي دکتر قاسم غني. لندن، سيروس غني، ج 1، 1359. 261 ص.
- فريدالملک همداني، محمدعلي. خاطرات فريد از 1291 تا 1334ه.ق.
گردآورنده مسعود فريد (قراگوزلو). تهران، انتشارات زوار، 1354. 524ص+ اسناد و تصاوير.
- فيروز، فيروزميرزا (نصرت الدوله). مجموعه مکاتبات، اسناد، خاطرات و آثار فيروز ميرزا فيروز (نصرت الدوله). به کوشش منصوره اتحاديه و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، دو جلد 1370-1369. 18+262 ص+ اسناد و تصاوير، +19+496 ص+ اسناد و تصاوير.
- فتحي، نصرت الله. ديدار همرزم ستارخان. تهران، 1351. 316 ص.
- فخرائي، ابراهيم. سردار جنگل. تهران، سازمان انتشارات جاويدان، 1366. 559 ص.
- کاظمي، پرويز. خاطرات ناتمام دکتر پرويز کاظمي، به کوشش فرهاد کاظمي. نيويورک، فرهاد کاظمي، 1995. 157 ص.
- کحّال زاده، ميرزا ابوالقاسم خان. ديده ها و شنيده ها (خاطرات ميرزا ابوالقاسم خان کحّال زاده منشي سفارت امپراطوري آلمان در ايران در باره مشکلات ايران در جنگ بين الملل 1914-1918). به کوشش مرتضي کامران. تهران، نشر فرهنگ، 1363. 484 ص.
- کسروي، احمد. زندگاني من (دوره کامل). مقدمه يحيي ذکاء. واشنگتن، شرکت کتاب جهان، 1990. 343 ص.
- کوچکپور، صادق. نهضت جنگل و اوضاع فرهنگي و اجتماعي گيلان و قزوين. به کوشش سيد محمد تقي ميرابوالقاسمي. رشت، نشر گيلکان، 1369. دوازده+ 193 ص.
- گوهرخاي، محمد باقر (امجدالواعظين تهراني). گوشه اي از رويدادهاي انقلاب مشروطيت ايران. تهران، مرکز نشر سپهر، 2535. 154 ص.
- گيلک، محمدعلي. تاريخ انقلاب جنگل (به روايت شاهدان عيني). رشت، نشر گيلکان، 1371. 590 ص.
- مستوفي، عبدالله. شرح زندگاني من يا تاريخ اجتماعي و اداري دوره قاجاريه. تهران،کتابفروشي زوّار،سه جلد، 1341-1343. 7+569،10+548، 7+707 ص.
- مسعود انصاري، عبدالحسين. زندگاني من و نگاهي به تاريخ معاصر ايران و جهان. تهران، انتشارات ابن سينا، 1353-1349. 5 جلد: 364، 431، 328، 426، 322 ص.
- مجدالاسلام کرماني، احمد. تاريخ انقلاب مشروطيت ايران. مقدمه و تحشيه از محمود خليل پور. اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1347و 1351. دوجلد 543 ص.
- انحلال مجلس، فصلي از تاريخ انقلاب مشروطيت ايران. مقدمه و تحشيه محمود خليل پور. اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1351. 300 ص.
- مستشارالدوله، صادق. خاطرات و اسناد مستشارالدوله صادق، مجموعه يادداشت هاي تاريخي و اسناد سياسي. به کوشش ايرج افشار. مجموعه اول، تهران، انتشارات فردوسي، 1361. 344 ص.
- منصف، محمدعلي. امير شوکت الملک علم، اميرقائن. تهران، مؤسسه انتشارات امير کبير، 1354. 337 ص.
- نجفي قوچاني. سياحت شرق يا زندگينامه و سفرنامه آقا نجفي قوچاني به قلم خودش. به اهتمام و تصحيح ر. ع. شاکري. مشهد، چاپخانه طوس، 1351. 15+684 ص.
- ناصردفترروايي، ابراهيم. خاطرات و اسناد ناصردفترروايي: انقلاب مشروطيت، نهضت جنگل، دوره نا امني خلخال. به کوشش ايرج افشار و بهزاد رزاّقي. تهران، انتشارات فردوسي، 1363. 406 ص.
- ناظم الاسلام کرماني، تاريخ بيداري ايرانيان. 2 بخش، به اهتمام علي اکبر سعيدي سيرجاني. تهران، مؤسسه انتشارات آگاه، 1362. 700+617 ص، مصور.
- نظام السلطنه مافي، حسينقلي. خاطرات و اسناد حسينقلي خان نظام السلطنه مافي. به کوشش معصومه مافي، منصوره اتحاديه (نظام مافي)، سيروس سعدونديان، حميد رام پيشه، تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. سه جلد، 926 ص.
- وحيدنيا، سيف الله. خاطرات و اسناد، شامل: نوشته ها و خاطرات مستند تاريخي و اسناد و عکس هاي معتبر و منحصر.تهران، انتشارات وحيد، 1364. 292 ص، مصوّر.
--------. خاطرات و اسناد: مجموعه اي از خاطرات خاطره نويسان نخبه و عکس ها و اسناد معتبر و منحصر. تهران، وحيد، 1367. 241 ص.
--------. خاطرات وحيد، شامل گوشه هايي از تاريخ معاصر ايران. تهران، وحيد، 1363. 2 جلد، 1290 ص.
- وحيدنيا، سيف الله، گردآورنده. خاطرات سياسي و تاريخي. تهران، انتشارات فردوسي و انتشارات ايران و اسلام، 1362. 482 ص.
- وکيل الدوله. اسناد مشروطه (گزارش هاي وکيل الدوله). گرد آوري ابراهيم صفائي. تهران، کتابفروشي سخن، 1348. 192 ص.
- همداني، نادعلي. پدرم ستارخان. تهران، انتشارات اشرفي، 1349. 113ص.
- يپرم خان. از انزلي تا تهران. به کوشش محمدحسين صديق. تهران، انتشارات بابک، 2536. 64 ص.
- يقيکيان، گريگور. شوروي و جنبش جنگل، يادداشت هاي يک شاهد عيني. به کوشش برزويه دهگان. تهران، مؤسسه انتشارات نوين، 1363. 582 ص.
- اعزاز نيک پي، عزيزالله. تقدير يا تدبير: خاطرات اعزاز نيک پي. تهران، کتابخانه ابنسينا، 1347. 259ص.
- اعظام قدسي، حسين. کتاب خاطرات من يا روشن شدن تاريخ صد ساله. دوجلد. تهران، انتشارات ابوريحان، 1349. 592+838 ص.
- امير بهادر، جعفرقلي خان. خاطرات سردار اسعد بختياري. به کوشش ايرج افشار. تهران، اساطير، 1372. 296 ص.
- بزرگ اميد، ابوالحسن. از ماست که برماست: محتوي خاطرات و مشاهدات. تهران، دنياي کتاب، چاپ دوّم، 1363. 322 ص، مصوّر.
- بهار، محمدتقي (ملک الشعراء). تاريخ مختصر احزاب سياسي، انقراض قاجاريه. تهران، ج 1، (بي ناشر)، 1323؛ ج 2، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1363. 22+382+417 ص.
- بهرامي، عبدالله. خاطرات عبدالله بهرامي از آخر سلطنت ناصرالدين شاه تا اول کودتا. تهران، بهرامي، 1344. 642 ص.
- تفرشي حسيني، سيد احمد. روزنامه انقلاب مشروطيت و انقلاب ايران (يادداشت هاي حاجي ميرزا سيد احمد تفرشي حسيني درسال هاي 1321 تا 1328 قمري به انضمام وقايع استبداد صغير از نويسنده اي گمنام). به کوشش ايرج افشار. تهران، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1351. 301 ص، مصوّر.
- پسنديده، مرتضي. خاطرات آيت الله پسنديده، به کوشش محمد جواد مرادي نيا. تهران، مؤسسه انتشارات سوره، بي تا. 153ص.
- جودت، حسين. يادبودهاي انقلاب گيلان و تاريخچه جمعيت فرهنگ رشت. بي جا، جودت، 1352. 288 ص .
- جورابچي، حاج محمدتقي. حرفي از هزاران کاندر عبارت آمد (وقايع تبريز و رشت، 1326-1330 هجري قمري). به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشرتاريخ ايران، 1363. 104 ص.
- ديوسالار، علي (سالار فاتح). فتح تهران و اردوي برق: بخشي از تاريخ مشروطيت. بي جا، بي ناشر، 1336. 138+15 ص.
- دانشور علوي، نورالله. تاريخ مشروطه ايران و جنبش وطن پرستان اصفهان و بختياري. با توضيحات و حواشي و مقدمه حسين سعادت نوري. تهران، کتابخانه دانش، 1335. 229 ص.
- دولت آبادي، علي محمد. خاطرات سيدعلي محمد دولت آبادي، ليدر اعتداليون. تهران، فردوسي و ايران و اسلام، 1362. 199ص.
- دولت آبادي، يحيي. تاريخ معاصر يا حيات يحيي. تهران، کتابفروشي ابن سينا، 1331-1328. چهار جلد، 359+358+369+447 ص.
- ديوان بيگي، رضا علي. سفر مهاجرت در نخستين جنگ جهاني. تهران، بي ناشر، 1351. 154 ص.
- رابينو. مشروطه گيلان از يادداشت هاي رابينو به انضمام وقايع مشهد در 1330 ه.ق. به کوشش محمد روشن. رشت، کتابفروشي طاعتي، 1352. 168 ص، مصوّر.
- سپهر، احمدعلي (مورخ الدوله)، ايران درجنگ بزرگ. تهران، انتشارات اديب، 1336. 561 ص.
- سپهر، عبدالحسين خان. مرآت الوقايع مظفري و يادداشت هاي ملک المورخين. با تصحيحات و توضيحات و مقدمه هاي دکتر عبدالحسين نوايي. تهران، انتشارات زرين، 1368. 32+380و20+ 372ص.
- سپهسالار تنکابني، محمد وليخان. "يادداشت هاي سپهسالار"، در اميرعبدالصمدخلعتبري. سپهسالار تنکابني. به اهتمام محمد تفضلي. تهران، مؤسسه انتشارات نوين، 1362. صص 367-221.
- سردار اسعد بختياري، جعفر قلي خان امير بهادر. خاطرات سردار اسعدبختياري. به کوشش ايراج افشار. تهران، انتشارات اساطير،1372. 296 ص.
- سردار ظفر بختياري. يادداشت ها و خاطرات، با مقدمه سيف الله وحيدنيا. تهران، يَساولي 1362. 331 ص.
- سيف پورفاطمي، نصرالله. آيينه عبرت: خاطرات و رويدادهاي تاريخ معاصر ايران،جلد اول تا سال 1312. لندن، نشر کتاب، 1368. 718 ص.
- شريف کاشاني، محمد مهدي. واقعات اتفاقيه در روزگار. به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. 3جلد، سي و يک +997 ص.
- شهري، جعفر. تاريخ اجتماعي تهران درقرن سيزدهم. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، چاپ دوم، 1369. شش جلد، بيست وهشت+622+748+823+ 841+799+512 ص.
- شيخ الاسلام، ميرزا عبدالامير. دو سند از انقلاب مشروطه ايران. تهران، انتشارات توکا، 2536. 94 ص.
- صنعتي زاده کرماني، عبدالحسين. روزگاري که گذشت. تهران، کتابخانه سخن، 1346. 221 ص.
- ضميري، ميرزا اسدالله. يادداشت هاي ميرزا اسدالله ضميري. به کوشش برادران شکوهي. تبريز، نشر ابن سينا، 1336. 151 ص.
- طاهر زاده بهزاد، کريم. قيام آذربايجان در انقلاب مشروطيت ايران. تهران، چاپ دوم، اقبال، 1363. 522 ص.
- ظهيرالدوله، ميرزا علي (صفاعلي). خاطرات و اسناد ظهيرالدوله، ج 1: تاريخ صحيح بي دروغ، يادداشت هاي دوران حکومت همدان، مکاتبات و تلگراف هاي حکومت هاي گيلان و مازندران و کرمانشاه. به کوشش ايرج افشار. [تهران] ، انتشارات زرين، 1367. هشتادو چهار+645 ص، مصوّر.
- غني، قاسم. يادداشت هاي دکتر قاسم غني. لندن، سيروس غني، ج 1، 1359. 261 ص.
- فريدالملک همداني، محمدعلي. خاطرات فريد از 1291 تا 1334ه.ق.
گردآورنده مسعود فريد (قراگوزلو). تهران، انتشارات زوار، 1354. 524ص+ اسناد و تصاوير.
- فيروز، فيروزميرزا (نصرت الدوله). مجموعه مکاتبات، اسناد، خاطرات و آثار فيروز ميرزا فيروز (نصرت الدوله). به کوشش منصوره اتحاديه و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، دو جلد 1370-1369. 18+262 ص+ اسناد و تصاوير، +19+496 ص+ اسناد و تصاوير.
- فتحي، نصرت الله. ديدار همرزم ستارخان. تهران، 1351. 316 ص.
- فخرائي، ابراهيم. سردار جنگل. تهران، سازمان انتشارات جاويدان، 1366. 559 ص.
- کاظمي، پرويز. خاطرات ناتمام دکتر پرويز کاظمي، به کوشش فرهاد کاظمي. نيويورک، فرهاد کاظمي، 1995. 157 ص.
- کحّال زاده، ميرزا ابوالقاسم خان. ديده ها و شنيده ها (خاطرات ميرزا ابوالقاسم خان کحّال زاده منشي سفارت امپراطوري آلمان در ايران در باره مشکلات ايران در جنگ بين الملل 1914-1918). به کوشش مرتضي کامران. تهران، نشر فرهنگ، 1363. 484 ص.
- کسروي، احمد. زندگاني من (دوره کامل). مقدمه يحيي ذکاء. واشنگتن، شرکت کتاب جهان، 1990. 343 ص.
- کوچکپور، صادق. نهضت جنگل و اوضاع فرهنگي و اجتماعي گيلان و قزوين. به کوشش سيد محمد تقي ميرابوالقاسمي. رشت، نشر گيلکان، 1369. دوازده+ 193 ص.
- گوهرخاي، محمد باقر (امجدالواعظين تهراني). گوشه اي از رويدادهاي انقلاب مشروطيت ايران. تهران، مرکز نشر سپهر، 2535. 154 ص.
- گيلک، محمدعلي. تاريخ انقلاب جنگل (به روايت شاهدان عيني). رشت، نشر گيلکان، 1371. 590 ص.
- مستوفي، عبدالله. شرح زندگاني من يا تاريخ اجتماعي و اداري دوره قاجاريه. تهران،کتابفروشي زوّار،سه جلد، 1341-1343. 7+569،10+548، 7+707 ص.
- مسعود انصاري، عبدالحسين. زندگاني من و نگاهي به تاريخ معاصر ايران و جهان. تهران، انتشارات ابن سينا، 1353-1349. 5 جلد: 364، 431، 328، 426، 322 ص.
- مجدالاسلام کرماني، احمد. تاريخ انقلاب مشروطيت ايران. مقدمه و تحشيه از محمود خليل پور. اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1347و 1351. دوجلد 543 ص.
- انحلال مجلس، فصلي از تاريخ انقلاب مشروطيت ايران. مقدمه و تحشيه محمود خليل پور. اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1351. 300 ص.
- مستشارالدوله، صادق. خاطرات و اسناد مستشارالدوله صادق، مجموعه يادداشت هاي تاريخي و اسناد سياسي. به کوشش ايرج افشار. مجموعه اول، تهران، انتشارات فردوسي، 1361. 344 ص.
- منصف، محمدعلي. امير شوکت الملک علم، اميرقائن. تهران، مؤسسه انتشارات امير کبير، 1354. 337 ص.
- نجفي قوچاني. سياحت شرق يا زندگينامه و سفرنامه آقا نجفي قوچاني به قلم خودش. به اهتمام و تصحيح ر. ع. شاکري. مشهد، چاپخانه طوس، 1351. 15+684 ص.
- ناصردفترروايي، ابراهيم. خاطرات و اسناد ناصردفترروايي: انقلاب مشروطيت، نهضت جنگل، دوره نا امني خلخال. به کوشش ايرج افشار و بهزاد رزاّقي. تهران، انتشارات فردوسي، 1363. 406 ص.
- ناظم الاسلام کرماني، تاريخ بيداري ايرانيان. 2 بخش، به اهتمام علي اکبر سعيدي سيرجاني. تهران، مؤسسه انتشارات آگاه، 1362. 700+617 ص، مصور.
- نظام السلطنه مافي، حسينقلي. خاطرات و اسناد حسينقلي خان نظام السلطنه مافي. به کوشش معصومه مافي، منصوره اتحاديه (نظام مافي)، سيروس سعدونديان، حميد رام پيشه، تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. سه جلد، 926 ص.
- وحيدنيا، سيف الله. خاطرات و اسناد، شامل: نوشته ها و خاطرات مستند تاريخي و اسناد و عکس هاي معتبر و منحصر.تهران، انتشارات وحيد، 1364. 292 ص، مصوّر.
--------. خاطرات و اسناد: مجموعه اي از خاطرات خاطره نويسان نخبه و عکس ها و اسناد معتبر و منحصر. تهران، وحيد، 1367. 241 ص.
--------. خاطرات وحيد، شامل گوشه هايي از تاريخ معاصر ايران. تهران، وحيد، 1363. 2 جلد، 1290 ص.
- وحيدنيا، سيف الله، گردآورنده. خاطرات سياسي و تاريخي. تهران، انتشارات فردوسي و انتشارات ايران و اسلام، 1362. 482 ص.
- وکيل الدوله. اسناد مشروطه (گزارش هاي وکيل الدوله). گرد آوري ابراهيم صفائي. تهران، کتابفروشي سخن، 1348. 192 ص.
- همداني، نادعلي. پدرم ستارخان. تهران، انتشارات اشرفي، 1349. 113ص.
- يپرم خان. از انزلي تا تهران. به کوشش محمدحسين صديق. تهران، انتشارات بابک، 2536. 64 ص.
- يقيکيان، گريگور. شوروي و جنبش جنگل، يادداشت هاي يک شاهد عيني. به کوشش برزويه دهگان. تهران، مؤسسه انتشارات نوين، 1363. 582 ص.
3- خاطرات رجال عصر پهلوي
- ارسنجاني، حسن. يادداشت هاي سياسي در وقايع سي تير 1331. چاپ دوم، تهران، انتشارات هيرمند، 1366. 93 ص ، مصور.
- ابتهاج، ابوالحسن. خاطرات ابوالحسن ابتهاج. به کوشش عليرضا عروضي. لندن، ابتهاج، 1370. دو جلد، 900 ص، مصور.
- احمدي، اشرف. پنج سال درحضور شاهنشاه. تهران، بي ناشر، 1341. جلد اوّل، 133 ص.
- آدميت، تهمورس. گشتي برگذشته (خاطراتي ازسفيرکبير ايران در شوروي-آدميت) 1945-1965. تهران، شرکت کتاب سرا، 1368. 271 ص.
- آرامش، احمد. هفت سال در زندان آريامهر. زندگينامه و مقدمه از اسمعيل رائين. تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب، 1358. 280 ص.
---------. خاطرات سياسي احمد آرامش. به کوشش غلامحسين ميرزاصالح. اصفهان، انتشارات جي، 1369. 339 ص، مصوّر.
- ارسنجاني، حسن. يادداشت هاي سياسي.در وقايع سي تير 1331. چاپ دوم، تهران، انتشارات هيرمند، 1366. 93ص، مصوّر.
- اسفندياري بختياري، ثريا. خاطرات ثريا. ترجمه موسي مجيدي. تهران، بي ناشر، بي تاريخ. ؟ ص.
---------، با همکاري لوئي والانتين. کاخ تنهايي. ترجمه امير هوشنگ کاوسي. تهران، البرز، 1370. 382 ص.
- البصري، علي. يادداشت هاي اعليحضرت رضا شاه کبير در زمان رياست الوزرايي و فرماندهي کل قوا. ترجمه شهرام کريملو. تهران، ستاد بزرگ ارتشتاران، 1351. 301 ص.
- الموتي، مصطفي. ايران در عصر پهلوي. لندن، 1373-1367. 16 جلد: جلد اول: شگفتي هاي زندگي رضا شاه. 447 ص، مصوّر؛
جلد دوم: رضاشاه در تبعيد. 431 ص، مصوّر؛
جلد سوم: بازيگران سياسي از مشروطيت تا بحران 57. 527 ص، مصوّر؛
جلد چهارم: پهلوي دوم در فراز و نشيب. 551 ص، مصوّر؛
جلد پنجم: بحران نفت و ترورهاي سياسي و مذهبي. 476 ص، مصوّر؛
جلد ششم: ملي شدن صنعت نفت و زندگي پُرماجراي مصدق. 485 ص، مصوّر؛
جلد هفتم: کودتا يا ضد کودتا و دور دوم سلطنت. 470 ص، مصوّر؛
جلد هشتم: سرنوشت سياست پيشگان و قربانيان نفت. 410 ص، مصوّر؛
جلد نهم: جنبش هاي کمونيستي و سوسياليستي درايران و سرنوشت رهبران حزب توده. 552 ص؛
جلد دهم: آريا مهر در اوج اقتدار. 536 ص، مصوّر؛
جلد يازدهم: جنگ قدرت در ايران و خاطراتي از دوران نخست وزيري : دکتر اقبال، شريف امامي، دکتر اميني و علم. 531 ص؛
جلد دوازدهم: دولت هاي حزبي و حزب هاي دولتي. يادمانده هايي از دولت حسنعلي منصور و اميرعباس هويدا. 535 ص، مصوّر؛
جلد سيزدهم: بحران در 57 و وقايع مهم دوران نخست وزيري : دکتر آموزگار،
مهندس شريف امامي و ارتشبد ازهاري 516 ص؛
جلدچهاردهم: آخرين روزهاي زندگي شاهشاهان وسرنوشت آخرين نخست وزير شاه. 564 ص، مصوّر؛
جلد پانزدهم: روزشمار تاريخ و وقايع مهم عصر پهلوي، 424 ص مصور.
جلد شانزدهم: خاطراتي از شاهان پهلوي و فهرست اسامي 15 جلد. 549ص، مصوّر.
- اعزاز نيک پي، عزيزالله. تقدير يا تدبير: خاطرات اعزاز نيک پي. تهران، کتابخانه ابن سينا، 1347. 259ص.
- اعظام قدسي، حسين. کتاب خاطرات من يا روشن شدن تاريخ صد ساله. دوجلد. تهران، انتشارات ابوريحان، 1349. 592+838 ص.
- امير احمدي، احمد. خاطرات نخستين سپهبد ايران. به کوشش غلامحسين زرگري نژاد. تهران، مؤسسه پژوهش و مطالعات و فرهنگي، 1373. 716 ص، مصور.
--------. اسناد نخستين سپهبد ايران. به کوشش سيروس سعدونديان. تهران، مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگي، 1373. 414 ص.
- اميرطهماسبي، عبدالله. تاريخ شاهنشاهي پهلوي. تهران، بي ناشر، 1305. 728 ص، مصوّر.
- اميرفيض. خاطرات و ماجراهاي وکيل دربار. تورانتو، امير فيض، بي تاريخ. 423 ص.
- اميني، علي. خاطرات علي اميني نخست وزير ايران (1340-41). ويرايش حبيب لاجوردي. کمبريج، طرح تاريخ شفاهي ايران، مرکز مطالعات خاورميانه دانشگاه هاروارد، 1995. 239 ص.
- انتظام، نصرالله. خاطرات نصرالله انتظام: شهريور 1320 از ديدگاه دربار. به کوشش محمدرضا عباسي و بهروز طيراني. تهران، انتشارات سازمان اسناد ملي ايران، 1371. بيست و يک +230 ص.
- ايران پناه، محمود. خاطرات وقايع نگاري يک پليس: سيري درتاريخ معاصر ايران از سال 1200 تا خرداد 1358. آمريکا (؟)، ايران پناه، 1991. 678 ص.
- بزرگمهر، اسفنديار. کاروان عمر: سرگذشت خود نوشت. لندن، بي ناشر، 1372. 423 ص.
- بيگلري، حيدرقلي. خاطرات يک سرباز. تهران، ستاد بزرگ، بررسي هاي تاريخي، 1350. 203 ص.
- پهلوي، اشرف. تسليم ناپذير. بي جا، بي ناشر، 1984. 231 ص.
- پهلوي، محمدرضا شاه. ماموريت براي وطنم. تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب، 2535. 176 ص.
--------. پاسخ به تاريخ. بي جا، بي ناشر، بي تاريخ. 313 ص.
- پيرنيا، باقر. گذرعمر: يادي از گذشته ها. لوس انجلس، بي ناشر، 1365. 330+13 ص.
- ثابت، حبيب. سرگذشت حبيب ثابت ( به قلم خودشان). لوس انجلس، ايرج و هرمز ثابت، 1993. 291 ص.
- جهانباني، امان الله. خاطراتي از دوران درخشان رضا شاه، نبرد لشکريازي و ساري داش. تهران، بي ناشر، 1351. 288 ص.
- حکيم الهي، هدايت الله. با من به آرتش بيائيد: از نظام وظيفه تا افسري. تهران، بي ناشر، 1327. 155 ص.
- درخشاني، علي اکبر. خاطرات سرتيپ علي اکبر درخشاني از جنگ هاي گيلان و لرستان تا واقعه آذربايجان. واشنگتن، خانواده درخشاني، 1994. 565 ص.
- دشتي، علي. ايام مجلس 1315-1314. تهران، انتشارات اميرکبير، 1352. 300 ص.
- دشتي، علي. پنجاه وپنج. تهران، انتشارات اميرکبير، 1354. 250ص.
- دها، سيد حسين. يادداشت هاي عمر. لوس انجلس، شرکت چاپ و انتشارات اقبال، 1370-71. 4 جلد، 1184 ص.
- راجي، پرويز. خاطرات آخرين سفير شاه در لندن. لندن، بي ناشر، 1362. 346ص.
- رضا زاده شفق، صادق. خاطرات مجلس - دموکراسي چيست؟ تهران، روزنامه کيهان، 1334. 214 ص.
- رضاشاه در خاطرات سليمان بهبودي، شمس پهلوي، علي ايزدي. به اهتمام غلامحسين ميرزا صالح. تهران، طرح نو، 1372. دوازده+602 ص، مصوّر.
- رياحي، منوچهر. سراب زندگي: گوشه هاي مکتومي از تاريخ معاصر، زندگينامه منوچهر رياحي. تهران، انتشارات تهران، 1371. جلد اول، 584 ص.
- زنگنه، احمد. خاطراتي از مأموريت هاي من در آذربايجان (از شهريور1320 تا دي ماه 1325). تهران، انتشارات شرق، 1355. 185+ 6 ص.
- زهتاب فرد، رحيم. خاطرات در خاطرات. تهران، مؤسسه انتشاراتي ويستار، 1373. 447 ص، مصوّر.
- ساعد مراغه اي، محمد. خاطرات سياسي محمد ساعد مراغه اي. به کوشش باقر عاقلي. تهران، نشر نامک، 1373. 319 ص.
- ساوجبلاغي، اکبر. خاطراتي از رضا شاه کبير. تهران ، 1351. 284 ص.
-سررشته،سرهنگ حسنقلي. خاطرات من (يادداشت هاي دوره 1310-1334). تهران، سررشته، 1367. 140 ص.
- سنجر، فريدون. حاصل چهل سال خدمت (خاطراتي مجمل از پاره اي ناهنجاري تلخ درگذشته نيروي هوايي). تهران، پروين، 1370. 319 ص، مصور.
- سيف پورفاطمي، نصرالله. آيينه عبرت: خاطرات و رويدادهاي تاريخ معاصر ايران،جلد اول تا سال 1312. لندن، نشر کتاب، 1368. 718 ص.
- شاهرخ، کيخسرو. يادداشت هاي کيخسرو شاهرخ نماينده پيشين مجلس شوراي ملي((از دوره دوم تا يازدهم). به کوشش جهانگير اشيدري. تهران، 1355. 302ص.
- صدرالاشراف، محسن. خاطرات صدرالاشراف. تهران، انتشارات وحيد، 1364. 562ص.
- صفايي، ابراهيم. پنجاه خاطره از پنجاه سال. تهران، انتشارات جاويدان، 1371. 318 ص.
--------. خاطره هاي تاريخي. تهران، کتابسرا، 1368. 224 ص.
--------. رضا شاه کبير در آيينه خاطرات، به انضمام زندگينامه. پيشگفتار مهرداد پهلبد، مقدمه مهردادمزيّن. لوس انجلس، مزيّن ، 1365. 464 ص، مصور.
- صميمي، مينو. پشت پرده تخت طاووس. ترجمه حسين ابوترابيان. تهران، نشر اطلاعات، 1368. 276 ص.
- عاقلي، باقر. ذکاءالملک فروغي وشهريور1320. تهران، علمي، 1368، 343ص.
-------. خاطرات يک نخست وزير، دکتر احمد متين دفتري. تهران، چاپ دوم، 1371. 479 ص.
- عبده، جلال. چهل سال درصحنه قضايي، سياسي ، ديپلماسي ايران و جهان. ويرايش و تنظيم از مجيد تفرشي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1368. دوجلد، 1152 ص.
- عضد قاجار، ابونصر. بازنگري درتاريخ قاجاريه و روزگار آنان همراه با خاطرات نگارنده. بتزدا(مريلند)، کتابفروشي ايران، 1996. مصور، 534ص.
- علم، اميراسدالله. يادداشت هاي علم. ويرايش و مقدمه مشروحي در باره شاه و علم از علينقي عاليخاني. واشنگتن، کتابفروشي ايران، 1995-1992. جلد يکم: سال هاي 1348-1347؛ جلد دوم: سال هاي 1351-1349؛ جلد سوم: سال 1352، 413+424+ 378 ص.
- عضدقاجار، ابونصر. بازنگري در تاريخ قاجاريه و روزگار آنان همراه با خاطرات نگارنده، بتزدا (مريلند)، کتابفروشي ايران، 1996. 534 ص، مصوّر.
- غني، قاسم. يادداشت هاي دکتر قاسم غني، به کوشش سيروس غني. لندن، 1980-84 12جلد: ج. 4-1: 261+298+307+198،ج. 8-5:328+101+ 328+452، ج. 12-9: 831+748+652+464 ص.
- فرّخ، مهدي. خاطرات سياسي فرّخ. به اهتمام و تحرير پرويز لوشاني. تهران، انتشارات اميرکبير، 1347. 16+1027 ص.
- فردوست، حسين. خاطرات ارتشبد سابق حسين فردوست (جلد اول، ظهور و سقوط سلطنت پهلوي). تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي، انتشارات اطلاعات، 1369. 708 ص.
- قره باغي، عباس. حقايق در باره بحران ايران. بي جا، بي ناشر، بي تاريخ. 522 ص.
- کسروي تبريزي، احمد. زندگاني من (دوره کامل). مقدمه يحيي ذکاء. واشنگتن، شرکت کتاب جهان، 1990. 343 ص.
- کوهي کرماني،؟ از شهريور 1320 تا فاجعه آذربايجان، تهران؟ ص ؟
- گلشائيان، عباسقلي. «يادداشت هاي عباسقلي گلشائيان»، در يادداشت هاي دکتر قاسم غني، به کوشش سيروس غني، ج 11، لندن، 1984، صص 651-517ص.
- مازندي، يوسف. ايران ابر قدرت قرن. به کوشش عبدالرضا هوشنگ مهدوي، ويراستار خسرو معتضد. تهران، نشر البرز، 1373. 723 ص. (؟)
- مجد، محمدعلي. گذشت زمان: خاطرات محمدعلي مجد، فطنالسلطنه. تهران، بيناشر، 1357. 9+513 ص.
- مسعود انصاري، احمدعلي، من و خاندان پهلوي. تنظيم و نوشته محمد برقعي و حسين سرفراز. سن خوزه، کاليفرنيا، انتشارات توکا، 1992. ضمائم، 316 ص.
- مسعود انصاري، عبدالحسين. زندگاني من و نگاهي به تاريخ معاصر ايران و جهان. تهران، انتشارات ابن سينا، 1353-1349. 5 جلد: 364، 431، 328، 426، 322 ص.
- ابتهاج، ابوالحسن. خاطرات ابوالحسن ابتهاج. به کوشش عليرضا عروضي. لندن، ابتهاج، 1370. دو جلد، 900 ص، مصور.
- احمدي، اشرف. پنج سال درحضور شاهنشاه. تهران، بي ناشر، 1341. جلد اوّل، 133 ص.
- آدميت، تهمورس. گشتي برگذشته (خاطراتي ازسفيرکبير ايران در شوروي-آدميت) 1945-1965. تهران، شرکت کتاب سرا، 1368. 271 ص.
- آرامش، احمد. هفت سال در زندان آريامهر. زندگينامه و مقدمه از اسمعيل رائين. تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب، 1358. 280 ص.
---------. خاطرات سياسي احمد آرامش. به کوشش غلامحسين ميرزاصالح. اصفهان، انتشارات جي، 1369. 339 ص، مصوّر.
- ارسنجاني، حسن. يادداشت هاي سياسي.در وقايع سي تير 1331. چاپ دوم، تهران، انتشارات هيرمند، 1366. 93ص، مصوّر.
- اسفندياري بختياري، ثريا. خاطرات ثريا. ترجمه موسي مجيدي. تهران، بي ناشر، بي تاريخ. ؟ ص.
---------، با همکاري لوئي والانتين. کاخ تنهايي. ترجمه امير هوشنگ کاوسي. تهران، البرز، 1370. 382 ص.
- البصري، علي. يادداشت هاي اعليحضرت رضا شاه کبير در زمان رياست الوزرايي و فرماندهي کل قوا. ترجمه شهرام کريملو. تهران، ستاد بزرگ ارتشتاران، 1351. 301 ص.
- الموتي، مصطفي. ايران در عصر پهلوي. لندن، 1373-1367. 16 جلد: جلد اول: شگفتي هاي زندگي رضا شاه. 447 ص، مصوّر؛
جلد دوم: رضاشاه در تبعيد. 431 ص، مصوّر؛
جلد سوم: بازيگران سياسي از مشروطيت تا بحران 57. 527 ص، مصوّر؛
جلد چهارم: پهلوي دوم در فراز و نشيب. 551 ص، مصوّر؛
جلد پنجم: بحران نفت و ترورهاي سياسي و مذهبي. 476 ص، مصوّر؛
جلد ششم: ملي شدن صنعت نفت و زندگي پُرماجراي مصدق. 485 ص، مصوّر؛
جلد هفتم: کودتا يا ضد کودتا و دور دوم سلطنت. 470 ص، مصوّر؛
جلد هشتم: سرنوشت سياست پيشگان و قربانيان نفت. 410 ص، مصوّر؛
جلد نهم: جنبش هاي کمونيستي و سوسياليستي درايران و سرنوشت رهبران حزب توده. 552 ص؛
جلد دهم: آريا مهر در اوج اقتدار. 536 ص، مصوّر؛
جلد يازدهم: جنگ قدرت در ايران و خاطراتي از دوران نخست وزيري : دکتر اقبال، شريف امامي، دکتر اميني و علم. 531 ص؛
جلد دوازدهم: دولت هاي حزبي و حزب هاي دولتي. يادمانده هايي از دولت حسنعلي منصور و اميرعباس هويدا. 535 ص، مصوّر؛
جلد سيزدهم: بحران در 57 و وقايع مهم دوران نخست وزيري : دکتر آموزگار،
مهندس شريف امامي و ارتشبد ازهاري 516 ص؛
جلدچهاردهم: آخرين روزهاي زندگي شاهشاهان وسرنوشت آخرين نخست وزير شاه. 564 ص، مصوّر؛
جلد پانزدهم: روزشمار تاريخ و وقايع مهم عصر پهلوي، 424 ص مصور.
جلد شانزدهم: خاطراتي از شاهان پهلوي و فهرست اسامي 15 جلد. 549ص، مصوّر.
- اعزاز نيک پي، عزيزالله. تقدير يا تدبير: خاطرات اعزاز نيک پي. تهران، کتابخانه ابن سينا، 1347. 259ص.
- اعظام قدسي، حسين. کتاب خاطرات من يا روشن شدن تاريخ صد ساله. دوجلد. تهران، انتشارات ابوريحان، 1349. 592+838 ص.
- امير احمدي، احمد. خاطرات نخستين سپهبد ايران. به کوشش غلامحسين زرگري نژاد. تهران، مؤسسه پژوهش و مطالعات و فرهنگي، 1373. 716 ص، مصور.
--------. اسناد نخستين سپهبد ايران. به کوشش سيروس سعدونديان. تهران، مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگي، 1373. 414 ص.
- اميرطهماسبي، عبدالله. تاريخ شاهنشاهي پهلوي. تهران، بي ناشر، 1305. 728 ص، مصوّر.
- اميرفيض. خاطرات و ماجراهاي وکيل دربار. تورانتو، امير فيض، بي تاريخ. 423 ص.
- اميني، علي. خاطرات علي اميني نخست وزير ايران (1340-41). ويرايش حبيب لاجوردي. کمبريج، طرح تاريخ شفاهي ايران، مرکز مطالعات خاورميانه دانشگاه هاروارد، 1995. 239 ص.
- انتظام، نصرالله. خاطرات نصرالله انتظام: شهريور 1320 از ديدگاه دربار. به کوشش محمدرضا عباسي و بهروز طيراني. تهران، انتشارات سازمان اسناد ملي ايران، 1371. بيست و يک +230 ص.
- ايران پناه، محمود. خاطرات وقايع نگاري يک پليس: سيري درتاريخ معاصر ايران از سال 1200 تا خرداد 1358. آمريکا (؟)، ايران پناه، 1991. 678 ص.
- بزرگمهر، اسفنديار. کاروان عمر: سرگذشت خود نوشت. لندن، بي ناشر، 1372. 423 ص.
- بيگلري، حيدرقلي. خاطرات يک سرباز. تهران، ستاد بزرگ، بررسي هاي تاريخي، 1350. 203 ص.
- پهلوي، اشرف. تسليم ناپذير. بي جا، بي ناشر، 1984. 231 ص.
- پهلوي، محمدرضا شاه. ماموريت براي وطنم. تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب، 2535. 176 ص.
--------. پاسخ به تاريخ. بي جا، بي ناشر، بي تاريخ. 313 ص.
- پيرنيا، باقر. گذرعمر: يادي از گذشته ها. لوس انجلس، بي ناشر، 1365. 330+13 ص.
- ثابت، حبيب. سرگذشت حبيب ثابت ( به قلم خودشان). لوس انجلس، ايرج و هرمز ثابت، 1993. 291 ص.
- جهانباني، امان الله. خاطراتي از دوران درخشان رضا شاه، نبرد لشکريازي و ساري داش. تهران، بي ناشر، 1351. 288 ص.
- حکيم الهي، هدايت الله. با من به آرتش بيائيد: از نظام وظيفه تا افسري. تهران، بي ناشر، 1327. 155 ص.
- درخشاني، علي اکبر. خاطرات سرتيپ علي اکبر درخشاني از جنگ هاي گيلان و لرستان تا واقعه آذربايجان. واشنگتن، خانواده درخشاني، 1994. 565 ص.
- دشتي، علي. ايام مجلس 1315-1314. تهران، انتشارات اميرکبير، 1352. 300 ص.
- دشتي، علي. پنجاه وپنج. تهران، انتشارات اميرکبير، 1354. 250ص.
- دها، سيد حسين. يادداشت هاي عمر. لوس انجلس، شرکت چاپ و انتشارات اقبال، 1370-71. 4 جلد، 1184 ص.
- راجي، پرويز. خاطرات آخرين سفير شاه در لندن. لندن، بي ناشر، 1362. 346ص.
- رضا زاده شفق، صادق. خاطرات مجلس - دموکراسي چيست؟ تهران، روزنامه کيهان، 1334. 214 ص.
- رضاشاه در خاطرات سليمان بهبودي، شمس پهلوي، علي ايزدي. به اهتمام غلامحسين ميرزا صالح. تهران، طرح نو، 1372. دوازده+602 ص، مصوّر.
- رياحي، منوچهر. سراب زندگي: گوشه هاي مکتومي از تاريخ معاصر، زندگينامه منوچهر رياحي. تهران، انتشارات تهران، 1371. جلد اول، 584 ص.
- زنگنه، احمد. خاطراتي از مأموريت هاي من در آذربايجان (از شهريور1320 تا دي ماه 1325). تهران، انتشارات شرق، 1355. 185+ 6 ص.
- زهتاب فرد، رحيم. خاطرات در خاطرات. تهران، مؤسسه انتشاراتي ويستار، 1373. 447 ص، مصوّر.
- ساعد مراغه اي، محمد. خاطرات سياسي محمد ساعد مراغه اي. به کوشش باقر عاقلي. تهران، نشر نامک، 1373. 319 ص.
- ساوجبلاغي، اکبر. خاطراتي از رضا شاه کبير. تهران ، 1351. 284 ص.
-سررشته،سرهنگ حسنقلي. خاطرات من (يادداشت هاي دوره 1310-1334). تهران، سررشته، 1367. 140 ص.
- سنجر، فريدون. حاصل چهل سال خدمت (خاطراتي مجمل از پاره اي ناهنجاري تلخ درگذشته نيروي هوايي). تهران، پروين، 1370. 319 ص، مصور.
- سيف پورفاطمي، نصرالله. آيينه عبرت: خاطرات و رويدادهاي تاريخ معاصر ايران،جلد اول تا سال 1312. لندن، نشر کتاب، 1368. 718 ص.
- شاهرخ، کيخسرو. يادداشت هاي کيخسرو شاهرخ نماينده پيشين مجلس شوراي ملي((از دوره دوم تا يازدهم). به کوشش جهانگير اشيدري. تهران، 1355. 302ص.
- صدرالاشراف، محسن. خاطرات صدرالاشراف. تهران، انتشارات وحيد، 1364. 562ص.
- صفايي، ابراهيم. پنجاه خاطره از پنجاه سال. تهران، انتشارات جاويدان، 1371. 318 ص.
--------. خاطره هاي تاريخي. تهران، کتابسرا، 1368. 224 ص.
--------. رضا شاه کبير در آيينه خاطرات، به انضمام زندگينامه. پيشگفتار مهرداد پهلبد، مقدمه مهردادمزيّن. لوس انجلس، مزيّن ، 1365. 464 ص، مصور.
- صميمي، مينو. پشت پرده تخت طاووس. ترجمه حسين ابوترابيان. تهران، نشر اطلاعات، 1368. 276 ص.
- عاقلي، باقر. ذکاءالملک فروغي وشهريور1320. تهران، علمي، 1368، 343ص.
-------. خاطرات يک نخست وزير، دکتر احمد متين دفتري. تهران، چاپ دوم، 1371. 479 ص.
- عبده، جلال. چهل سال درصحنه قضايي، سياسي ، ديپلماسي ايران و جهان. ويرايش و تنظيم از مجيد تفرشي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1368. دوجلد، 1152 ص.
- عضد قاجار، ابونصر. بازنگري درتاريخ قاجاريه و روزگار آنان همراه با خاطرات نگارنده. بتزدا(مريلند)، کتابفروشي ايران، 1996. مصور، 534ص.
- علم، اميراسدالله. يادداشت هاي علم. ويرايش و مقدمه مشروحي در باره شاه و علم از علينقي عاليخاني. واشنگتن، کتابفروشي ايران، 1995-1992. جلد يکم: سال هاي 1348-1347؛ جلد دوم: سال هاي 1351-1349؛ جلد سوم: سال 1352، 413+424+ 378 ص.
- عضدقاجار، ابونصر. بازنگري در تاريخ قاجاريه و روزگار آنان همراه با خاطرات نگارنده، بتزدا (مريلند)، کتابفروشي ايران، 1996. 534 ص، مصوّر.
- غني، قاسم. يادداشت هاي دکتر قاسم غني، به کوشش سيروس غني. لندن، 1980-84 12جلد: ج. 4-1: 261+298+307+198،ج. 8-5:328+101+ 328+452، ج. 12-9: 831+748+652+464 ص.
- فرّخ، مهدي. خاطرات سياسي فرّخ. به اهتمام و تحرير پرويز لوشاني. تهران، انتشارات اميرکبير، 1347. 16+1027 ص.
- فردوست، حسين. خاطرات ارتشبد سابق حسين فردوست (جلد اول، ظهور و سقوط سلطنت پهلوي). تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي، انتشارات اطلاعات، 1369. 708 ص.
- قره باغي، عباس. حقايق در باره بحران ايران. بي جا، بي ناشر، بي تاريخ. 522 ص.
- کسروي تبريزي، احمد. زندگاني من (دوره کامل). مقدمه يحيي ذکاء. واشنگتن، شرکت کتاب جهان، 1990. 343 ص.
- کوهي کرماني،؟ از شهريور 1320 تا فاجعه آذربايجان، تهران؟ ص ؟
- گلشائيان، عباسقلي. «يادداشت هاي عباسقلي گلشائيان»، در يادداشت هاي دکتر قاسم غني، به کوشش سيروس غني، ج 11، لندن، 1984، صص 651-517ص.
- مازندي، يوسف. ايران ابر قدرت قرن. به کوشش عبدالرضا هوشنگ مهدوي، ويراستار خسرو معتضد. تهران، نشر البرز، 1373. 723 ص. (؟)
- مجد، محمدعلي. گذشت زمان: خاطرات محمدعلي مجد، فطنالسلطنه. تهران، بيناشر، 1357. 9+513 ص.
- مسعود انصاري، احمدعلي، من و خاندان پهلوي. تنظيم و نوشته محمد برقعي و حسين سرفراز. سن خوزه، کاليفرنيا، انتشارات توکا، 1992. ضمائم، 316 ص.
- مسعود انصاري، عبدالحسين. زندگاني من و نگاهي به تاريخ معاصر ايران و جهان. تهران، انتشارات ابن سينا، 1353-1349. 5 جلد: 364، 431، 328، 426، 322 ص.
- مسعود انصاري، عبدالحسين. زندگاني من و نگاهي به تاريخ معاصر ايران و جهان. تهران، ابن سينا، 1351-1349. 364+431+328+426+322 ص.
-
مشفق کاظمي، مرتضي. روزگار و انديشه ها. تهران، ابن سينا، 1350. دوجلد، 460+232 ص.
- مشير، مرتضي. خاطرات اللهيار صالح. تهران، انتشارات وحيد، 1364. 352ص.
- مصور رحماني، غلامرضا. کهنه سرباز: خاطرات سياسي و نظامي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 589 ص.
- نراقي، احسان، از کاخ شاه تا زندان اوين. ترجمه سعيد آذري. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1372. 518 ص.
- نامدار، احمد. سلام، جناب سفيرکبير. تهران، بي ناشر، 1343. 111 ص.
- والي زاده، اسمعيل، خاطره ها (خاطره هايي از رضا شاه). تهران، مرکز تحقيقات، 2535. 448 ص + اسناد.
- وکيلي، علي. داور و شرکت مرکزي. تهران، اطاق بازرگاني تهران، 1343. 114 ص.
- وثوق، احمد. داستان زندگي: خاطراتي از پنجاه سال تاريخ معاصر: 1290-1340. تهران، بي ناشر، بي تاريخ. 168 ص.
- هاشمي، منوچهر. داوري: سخني درکارنامه ساواک. لندن، انتشارات ارس، 1373. 643 ص.
-
مشفق کاظمي، مرتضي. روزگار و انديشه ها. تهران، ابن سينا، 1350. دوجلد، 460+232 ص.
- مشير، مرتضي. خاطرات اللهيار صالح. تهران، انتشارات وحيد، 1364. 352ص.
- مصور رحماني، غلامرضا. کهنه سرباز: خاطرات سياسي و نظامي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 589 ص.
- نراقي، احسان، از کاخ شاه تا زندان اوين. ترجمه سعيد آذري. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1372. 518 ص.
- نامدار، احمد. سلام، جناب سفيرکبير. تهران، بي ناشر، 1343. 111 ص.
- والي زاده، اسمعيل، خاطره ها (خاطره هايي از رضا شاه). تهران، مرکز تحقيقات، 2535. 448 ص + اسناد.
- وکيلي، علي. داور و شرکت مرکزي. تهران، اطاق بازرگاني تهران، 1343. 114 ص.
- وثوق، احمد. داستان زندگي: خاطراتي از پنجاه سال تاريخ معاصر: 1290-1340. تهران، بي ناشر، بي تاريخ. 168 ص.
- هاشمي، منوچهر. داوري: سخني درکارنامه ساواک. لندن، انتشارات ارس، 1373. 643 ص.
4- خاطرات رهبران و کادرهاي جنبش هاي چپ
- آوانسيان، اردشير. خاطرات اردشير آوانسيان از حزب توده ايران، 1326-1320. کلن، انتشارات حزب دموکراتيک مردم ايران، 1369. 339 ص.
- احمدي اسکوئي، مرضيه. خاطراتي از يک رفيق (يادداشت هاي چريک فدائي خلق مرضيه احمدي اسکوئي). بي جا، سازمان چريک هاي فدائي خلق ايران، 1354. 216 ص.
- اسحق زاده، ستوان علي اکبر. خاطرات يک افسر ايراني در ظفار. پاريس، فدراسيون محصلين و دانشجويان ايراني، فرانسه، 1355. 108ص+ اسناد.
- اسکندري، ايرج. خاطرات سياسي. به کوشش علي دهباشي. تهران، انتشارات علمي، 1368. 743 ص.
- اعتماد زاده، زرتشت. از خواب تا بيداري. تهران، انتشارات نيل، 1356. 100 ص.
- افتخاري، يوسف. خاطرات دوران سپري شده، خاطرات و اسناد يوسف افتخاري: 1299 تا 1329. به کوشش کاوه بيات و مجيد تفرشي. تهران، فردوسي، 1370. 278 ص.
- بقيعي، غلامحسين. انگيزه: خاطرات سرگرد غلامحسين بقيعي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1373. 449 ص.
- به آذين، م. ا (محمود اعتماد زاده). از هردري. . . زندگينامه سياسي-اجتماعي. تهران، جامي، 1370، 1372 دوجلد، 152+254 ص .
-------. مهمان اين آقايان. تهران، انتشارات نيل، 1349. 219 ص.
- تفرشيان، ابوالحسن، قيام افسران خراسان. تهران، انتشارات اطلس، 1367. 208 ص.
- جهانشاه لوي افشار، نصرت الله. ما و بيگانگان: سرگذشت. بخش يکم ، بي جا، بي ناشر، 2541. 381 ص.
- خامه اي، انور. خاطرات سياسي. تهران، نشر گفتار، 1372. 1091 ص.
- خانبابا تهراني، مهدي. نگاهي از درون به جنبش چپ ايران: گفتگو با مهدي تهراني. به کوشش حميد شوکت. ساربروکن ( آلمان)، 1368. دوجلد، 672 ص.
- دهقاني، اشرف. حماسه مقاومت؛ خاطرات رفيق اشرف دهقاني. چاپ دوم، سازمان هاي جبهه ملي ايران خارج از کشور (بخش خاورميانه)، 1353. 7+248+22 ص.
- زرکار، يوسف. خاطرات يک چريک در زندان. بي جا، سازمان چريک هاي فدائي خلق ايران، 1356. 173 ص.
- سپهري، ايرج. خاطرات ايرج سپهري (از جبهه نبرد فلسطين). چاپ دوم بي جا، نشر آهنگ، 1353. 91 ص.
- شفايي، احمد. قيام افسران خراسان و سي و هفت سال زندگي در شوروي. تهران، کتابسرا، 1365. 318 ص.
- شوکت، حميد. تاريخ بيست ساله کنفدراسيون جهاني محصلين و دانشجويان ايراني (اتحاديه ملي). ساربروکن (،آلمان)، نشر بازتاب، 1372. دو جلد، 798+582 ص، مصوّر.
- طبري، احسان. کژراهه: خاطراتي از تاريخ حزب توده. تهران، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1366. 375 ص.
- عبّاسي، روح الّه. خاطرات يک نفر توده اي، 1335-1330. ساربروکن، انتشارات فرهنگ، 1989. 447 ص.
- علوي، بزرگ. پنجاه و سه نفر. تهران، مؤسسه انتشارات امير کبير، 1357. 242 ص.
- فيروز، مريم. خاطرات مريم فيروز "فرمانفرمائيان". تهران، انتشارات اطلاعات، 1373. 209 ص، مصوّر.
- کشاورز، کريم. چهارده ماه درخارک: يادداشت هاي روزانه زنداني. تهران، انتشارات پيام، 1363. 334 ص.
- کيانوري، نورالدّين. خاطرات نورالدّين کيانوري. تهران، مؤسسه تحقيقاتي و انتشاراتي ديدگاه و انتشارات اطلاعات، 1371. 687 ص، مصور.
- لاهوتي، ابوالقاسم. شرح زندگاني من. بي جا، بي ناشر، بي تاريخ، 136 ص. [اين خاطرات جعلي به وسيله سازمان سيا تاليف و در واشنگتن به چاپ رسيد و مقارن با کودتاي 28 مرداد در تهران منتشر شد].
- ملکي، خليل. خاطرات سياسي. با مقدمه محمدعلي همايون کاتوزيان. چاپ دوّم، هانور، انتشارات کوشش براي پيشبرد نهضت ملّي ايران، 1360. 523 ص.
-------. خاطرات من در يادداشت هاي پراکنده و پاسخ فرمايشات دُرربار جناب آقاي حسين مکي. تهران، دهخدا، 1363. 494 ص.
-------. خلع يد از شرکت نفت انگليس و ايران، تهران، بي ناشر، 1357. 229ص.
- احمدي اسکوئي، مرضيه. خاطراتي از يک رفيق (يادداشت هاي چريک فدائي خلق مرضيه احمدي اسکوئي). بي جا، سازمان چريک هاي فدائي خلق ايران، 1354. 216 ص.
- اسحق زاده، ستوان علي اکبر. خاطرات يک افسر ايراني در ظفار. پاريس، فدراسيون محصلين و دانشجويان ايراني، فرانسه، 1355. 108ص+ اسناد.
- اسکندري، ايرج. خاطرات سياسي. به کوشش علي دهباشي. تهران، انتشارات علمي، 1368. 743 ص.
- اعتماد زاده، زرتشت. از خواب تا بيداري. تهران، انتشارات نيل، 1356. 100 ص.
- افتخاري، يوسف. خاطرات دوران سپري شده، خاطرات و اسناد يوسف افتخاري: 1299 تا 1329. به کوشش کاوه بيات و مجيد تفرشي. تهران، فردوسي، 1370. 278 ص.
- بقيعي، غلامحسين. انگيزه: خاطرات سرگرد غلامحسين بقيعي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1373. 449 ص.
- به آذين، م. ا (محمود اعتماد زاده). از هردري. . . زندگينامه سياسي-اجتماعي. تهران، جامي، 1370، 1372 دوجلد، 152+254 ص .
-------. مهمان اين آقايان. تهران، انتشارات نيل، 1349. 219 ص.
- تفرشيان، ابوالحسن، قيام افسران خراسان. تهران، انتشارات اطلس، 1367. 208 ص.
- جهانشاه لوي افشار، نصرت الله. ما و بيگانگان: سرگذشت. بخش يکم ، بي جا، بي ناشر، 2541. 381 ص.
- خامه اي، انور. خاطرات سياسي. تهران، نشر گفتار، 1372. 1091 ص.
- خانبابا تهراني، مهدي. نگاهي از درون به جنبش چپ ايران: گفتگو با مهدي تهراني. به کوشش حميد شوکت. ساربروکن ( آلمان)، 1368. دوجلد، 672 ص.
- دهقاني، اشرف. حماسه مقاومت؛ خاطرات رفيق اشرف دهقاني. چاپ دوم، سازمان هاي جبهه ملي ايران خارج از کشور (بخش خاورميانه)، 1353. 7+248+22 ص.
- زرکار، يوسف. خاطرات يک چريک در زندان. بي جا، سازمان چريک هاي فدائي خلق ايران، 1356. 173 ص.
- سپهري، ايرج. خاطرات ايرج سپهري (از جبهه نبرد فلسطين). چاپ دوم بي جا، نشر آهنگ، 1353. 91 ص.
- شفايي، احمد. قيام افسران خراسان و سي و هفت سال زندگي در شوروي. تهران، کتابسرا، 1365. 318 ص.
- شوکت، حميد. تاريخ بيست ساله کنفدراسيون جهاني محصلين و دانشجويان ايراني (اتحاديه ملي). ساربروکن (،آلمان)، نشر بازتاب، 1372. دو جلد، 798+582 ص، مصوّر.
- طبري، احسان. کژراهه: خاطراتي از تاريخ حزب توده. تهران، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1366. 375 ص.
- عبّاسي، روح الّه. خاطرات يک نفر توده اي، 1335-1330. ساربروکن، انتشارات فرهنگ، 1989. 447 ص.
- علوي، بزرگ. پنجاه و سه نفر. تهران، مؤسسه انتشارات امير کبير، 1357. 242 ص.
- فيروز، مريم. خاطرات مريم فيروز "فرمانفرمائيان". تهران، انتشارات اطلاعات، 1373. 209 ص، مصوّر.
- کشاورز، کريم. چهارده ماه درخارک: يادداشت هاي روزانه زنداني. تهران، انتشارات پيام، 1363. 334 ص.
- کيانوري، نورالدّين. خاطرات نورالدّين کيانوري. تهران، مؤسسه تحقيقاتي و انتشاراتي ديدگاه و انتشارات اطلاعات، 1371. 687 ص، مصور.
- لاهوتي، ابوالقاسم. شرح زندگاني من. بي جا، بي ناشر، بي تاريخ، 136 ص. [اين خاطرات جعلي به وسيله سازمان سيا تاليف و در واشنگتن به چاپ رسيد و مقارن با کودتاي 28 مرداد در تهران منتشر شد].
- ملکي، خليل. خاطرات سياسي. با مقدمه محمدعلي همايون کاتوزيان. چاپ دوّم، هانور، انتشارات کوشش براي پيشبرد نهضت ملّي ايران، 1360. 523 ص.
-------. خاطرات من در يادداشت هاي پراکنده و پاسخ فرمايشات دُرربار جناب آقاي حسين مکي. تهران، دهخدا، 1363. 494 ص.
-------. خلع يد از شرکت نفت انگليس و ايران، تهران، بي ناشر، 1357. 229ص.
5- خاطرات رهبران و هواداران نهضت ملي
- افراسيابي، بهرام. خاطرات و مبارزات دکتر حسين فاطمي. تهران، انتشارات سخن، 1366. 362 ص.
- اميرعلايي، شمس الدين. چند خاطره سياسي. تهران، شرکت سهامي انتشار، 1370. 492 ص، مصور، نمونه سند.
-------. در راه انقلاب و دشواري هاي مأموريت من در فرانسه. تهران، کتابفروشي دهخدا، 1362. 511 ص.
- بختيار، شاپور. يک رنگي. ترجمه مهشيد اميرشاهي، پاريس، بي ناشر، 1361. 307 ص.
- بزرگمهر، جليل. خاطرات جليل بزرگمهر از دکتر محمد مصدق. تهران، انتشارات ناهيد، 1373. 419 ص، مصور.
--------. رنج هاي سياسي دکتر محمدمصدق؛ يادداشت هاي جليل بزرگمهر. به کوشش عبدالله برهان . تهران، انتشارات روايت، 1370. شش+224 ص.
- جعفري، جواد. يادمانده هاي دوشنبه. به کوشش دکتر نرسي جعفري. گِلِن اِلين، ايلينوي، نرسي جعفري، 1368. 198 ص.
- سنجابي، کريم. اميدها و نااميدي ها، خاطرات سياسي دکتر کريم سنجابي. لندن، جبهه مليون ايران، 1368. 467 ص.
- سيف پور فاطمي. آئينه عبرت: خاطرات و رويدادهاي تاريخ معاصر ايران. لندن، جبهه مليون ايران، بي تاريخ. دوجلد، 712 ص.
- صالح، الّهيار، خاطرات الّهيار صالح، به اهتمام دکتر سيد مرتضي مشير. تهران، انتشارات وحيد، 1364. 352 ص.
- صولت قشقائي، محمّد ناصر. سال هاي بحران: خاطرات روزانه محمد ناصر صولت قشقائي از فروردين 1329 تا آذر 1332. به تصحيح نصرالله حدادّي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 551 ص.
- مکي، حسين. خاطرات سياسي حسين مکي. تهران، انتشارات ايران و علمي، 1368.631 ص.
- ملکي، خليل. خاطرات سياسي. با مقدمه محمدعلي همايون کاتوزيان. هانور، انتشارات کوشش براي پيشبرد نهضت ملي ايران، 1360. 523 ص.
- مصدق، غلامحسين. در کنار پدرم، مصدق: خاطرات دکتر غلامحسين مصدق به انضمام مذاکرات منتشر نشده دکتر مصدق با وزارت خارجه آمريکا. ويرايش و تنظيم غلامرضا نجاتي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1369. 922 ص.
- مصدق، محمّد. تقريرات مصدق در زندان (يادداشت شده توسط سرهنگ جليل بزرگمهر). به کوشش ايرج افشار. تهران، انتشارات فرهنگ ايرن زمين، 1359. 180 ص.
-------. خاطرات و تألمات مصدق. با مقدمه دکتر غلامحسين مصدق، به کوشش ايرج افشار. لندن؟ ، هواداران جبهه ملي ايران خارج از کشور، 1365. 416 ص.
- مصور رحماني، غلامرضا. کهنه سرباز: خاطرات سياسي و نظامي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 589 ص.
- اميرعلايي، شمس الدين. چند خاطره سياسي. تهران، شرکت سهامي انتشار، 1370. 492 ص، مصور، نمونه سند.
-------. در راه انقلاب و دشواري هاي مأموريت من در فرانسه. تهران، کتابفروشي دهخدا، 1362. 511 ص.
- بختيار، شاپور. يک رنگي. ترجمه مهشيد اميرشاهي، پاريس، بي ناشر، 1361. 307 ص.
- بزرگمهر، جليل. خاطرات جليل بزرگمهر از دکتر محمد مصدق. تهران، انتشارات ناهيد، 1373. 419 ص، مصور.
--------. رنج هاي سياسي دکتر محمدمصدق؛ يادداشت هاي جليل بزرگمهر. به کوشش عبدالله برهان . تهران، انتشارات روايت، 1370. شش+224 ص.
- جعفري، جواد. يادمانده هاي دوشنبه. به کوشش دکتر نرسي جعفري. گِلِن اِلين، ايلينوي، نرسي جعفري، 1368. 198 ص.
- سنجابي، کريم. اميدها و نااميدي ها، خاطرات سياسي دکتر کريم سنجابي. لندن، جبهه مليون ايران، 1368. 467 ص.
- سيف پور فاطمي. آئينه عبرت: خاطرات و رويدادهاي تاريخ معاصر ايران. لندن، جبهه مليون ايران، بي تاريخ. دوجلد، 712 ص.
- صالح، الّهيار، خاطرات الّهيار صالح، به اهتمام دکتر سيد مرتضي مشير. تهران، انتشارات وحيد، 1364. 352 ص.
- صولت قشقائي، محمّد ناصر. سال هاي بحران: خاطرات روزانه محمد ناصر صولت قشقائي از فروردين 1329 تا آذر 1332. به تصحيح نصرالله حدادّي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 551 ص.
- مکي، حسين. خاطرات سياسي حسين مکي. تهران، انتشارات ايران و علمي، 1368.631 ص.
- ملکي، خليل. خاطرات سياسي. با مقدمه محمدعلي همايون کاتوزيان. هانور، انتشارات کوشش براي پيشبرد نهضت ملي ايران، 1360. 523 ص.
- مصدق، غلامحسين. در کنار پدرم، مصدق: خاطرات دکتر غلامحسين مصدق به انضمام مذاکرات منتشر نشده دکتر مصدق با وزارت خارجه آمريکا. ويرايش و تنظيم غلامرضا نجاتي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1369. 922 ص.
- مصدق، محمّد. تقريرات مصدق در زندان (يادداشت شده توسط سرهنگ جليل بزرگمهر). به کوشش ايرج افشار. تهران، انتشارات فرهنگ ايرن زمين، 1359. 180 ص.
-------. خاطرات و تألمات مصدق. با مقدمه دکتر غلامحسين مصدق، به کوشش ايرج افشار. لندن؟ ، هواداران جبهه ملي ايران خارج از کشور، 1365. 416 ص.
- مصور رحماني، غلامرضا. کهنه سرباز: خاطرات سياسي و نظامي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 589 ص.
6- خاطرات علما و رهبران و هواداران نهضت هاي اسلامي
- اسدآبادي (افغاني)، جمال الدين. خاطرات سيد جمال الدين افعاني. به کوشش محمد پاشا مخزومي، ترجمه مرتضي مدرسي چهاردهي. تبريز، بنگاه دين و دانش، 1328. 96 ص.
- بازرگان، مهدي، انقلاب ايران در دوحرکت. چاپ سوم، تهران، مهندس مهدي بازرگان، 1363. 256 ص.
- بنياد تاريخ انقلاب اسلامي ايران، شعبه اصفهان. گزارشي از حماسه پانزده خرداد در اصفهان به روايت خاطرات، به همراه بحث سيري در سوابق خاطره نويسي درايران. اصفهان، 1371. 120 ص.
- بني صدر، ابوالحسن. روزها بر رئيس جمهور چگونه مي گذرد. تهران، سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامي، 1359. چهار جلد، 205+232+158+142 ص.
- بهلول، محمدتقي. خاطرات سياسي بهلول با فاجعه مسجد گوهرشاد. تهران، مؤسسه امام صادق، 1370. 300 ص.
- پسنديده، مرتضي. خاطرات آيت الله پسنديده. به کوشش محمد جواد مرادي نيا. تهران، مؤسسه انتشارات سوره، بي تاريخ. 153 ص.
- خلخالي، صادق. خاطرات در تبعيد يا نقش استعمار درکشورهاي جهان سوم. تهران، انتشارات راه امام، 1359. جلد اوّل، 187 ص.
- دواني، علي. امام خميني درآئينه خاطره ها. تهران، نشر مطهّر، 1373. 179ص.
-------. خاطرات من از استاد شهيد مطهري. تهران، انتشارات صدرا، 1372. 106 ص.
- رازي، محمّد. آثار الحجة يا تاريخ و دائرة المعارف حوزه علميه قم. قم، کتابفروشي برقعي1332. جلد اوّل، 132 ص.
- سرگذشت هاي ويژه از زندگي حضرت امام خميني، به روايت جمعي از فضلا. تهران، انتشارات پيام آزادي، 1368. مجموعه 6 جلدي دريک جلد: 152+ 154+159+174+169+165 ص.
- عراقي، مهدي. ناگفته ها: خاطرات شهيد حاج مهدي عراق. به کوشش محمود مقدسي. مسعود دهشور وحميدرضا شيرازي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1370. 290 ص.
- عسکري راد، ح. خاطره هايي که از شهيد رجايي به ياد دارم. تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1361. 146 ص.
- علوي طباطبائي، محمدحسين. خاطرات زندگي آيت الله بروجردي. تهران، 1341. 205 ص.
- غفّاري، هادي. خاطرات هادي غفّاري. تهران، حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي، 1374. 452 ص.
- فارسي، جلال الدين. زواياي تاريک. تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات حديث، 1373. 571 ص.
- قيام حماسه آفرينان قم و تبريز و ديگر شهرهاي ايران. مجموعه 3 جلدي، بي جا، بي ناشر، بي تاريخ (؟ 1357). 129+46+107 ص.
- محمدي ريشهري، محمد. خاطرات سياسي: 1365-66. تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي، 1369. 273 ص، مصور.
- نوغاني، حسين خاطرات زندگاني آية الله سبزواري. باهمکاري نادري. مشهد، گوتمبرگ، 1346. 115 ص.
- يزدي، ابراهيم، آخرين تلاش ها در آخرين روزها. تهران، انتشارات قلم، 1368. 325 ص.
- بازرگان، مهدي، انقلاب ايران در دوحرکت. چاپ سوم، تهران، مهندس مهدي بازرگان، 1363. 256 ص.
- بنياد تاريخ انقلاب اسلامي ايران، شعبه اصفهان. گزارشي از حماسه پانزده خرداد در اصفهان به روايت خاطرات، به همراه بحث سيري در سوابق خاطره نويسي درايران. اصفهان، 1371. 120 ص.
- بني صدر، ابوالحسن. روزها بر رئيس جمهور چگونه مي گذرد. تهران، سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامي، 1359. چهار جلد، 205+232+158+142 ص.
- بهلول، محمدتقي. خاطرات سياسي بهلول با فاجعه مسجد گوهرشاد. تهران، مؤسسه امام صادق، 1370. 300 ص.
- پسنديده، مرتضي. خاطرات آيت الله پسنديده. به کوشش محمد جواد مرادي نيا. تهران، مؤسسه انتشارات سوره، بي تاريخ. 153 ص.
- خلخالي، صادق. خاطرات در تبعيد يا نقش استعمار درکشورهاي جهان سوم. تهران، انتشارات راه امام، 1359. جلد اوّل، 187 ص.
- دواني، علي. امام خميني درآئينه خاطره ها. تهران، نشر مطهّر، 1373. 179ص.
-------. خاطرات من از استاد شهيد مطهري. تهران، انتشارات صدرا، 1372. 106 ص.
- رازي، محمّد. آثار الحجة يا تاريخ و دائرة المعارف حوزه علميه قم. قم، کتابفروشي برقعي1332. جلد اوّل، 132 ص.
- سرگذشت هاي ويژه از زندگي حضرت امام خميني، به روايت جمعي از فضلا. تهران، انتشارات پيام آزادي، 1368. مجموعه 6 جلدي دريک جلد: 152+ 154+159+174+169+165 ص.
- عراقي، مهدي. ناگفته ها: خاطرات شهيد حاج مهدي عراق. به کوشش محمود مقدسي. مسعود دهشور وحميدرضا شيرازي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1370. 290 ص.
- عسکري راد، ح. خاطره هايي که از شهيد رجايي به ياد دارم. تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1361. 146 ص.
- علوي طباطبائي، محمدحسين. خاطرات زندگي آيت الله بروجردي. تهران، 1341. 205 ص.
- غفّاري، هادي. خاطرات هادي غفّاري. تهران، حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي، 1374. 452 ص.
- فارسي، جلال الدين. زواياي تاريک. تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات حديث، 1373. 571 ص.
- قيام حماسه آفرينان قم و تبريز و ديگر شهرهاي ايران. مجموعه 3 جلدي، بي جا، بي ناشر، بي تاريخ (؟ 1357). 129+46+107 ص.
- محمدي ريشهري، محمد. خاطرات سياسي: 1365-66. تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي، 1369. 273 ص، مصور.
- نوغاني، حسين خاطرات زندگاني آية الله سبزواري. باهمکاري نادري. مشهد، گوتمبرگ، 1346. 115 ص.
- يزدي، ابراهيم، آخرين تلاش ها در آخرين روزها. تهران، انتشارات قلم، 1368. 325 ص.
7- خاطرات نويسندگان و هنرمندان و فرهنگيان
- آل احمد، جلال. سنگي بر گوري. بتزدا (مريلند)، کتابفروشي ايران، 1369. 93 ص.
--------. يک چاه و دو چاله و مثلاً شرح احوالات. تهران، انتشارات رواق، 1363. 54 ص.
- اقتداري، احمد. کاروان عمر: خاطرات سياسي فرهنگي هفتاد سال عمر. تهران، 1372. 386 ص.
- باغچه بان، جبّار. زندگينامه جبّار باغچه بان (بنيانگزار آموزش ناشنوايان در ايران به قلم خودش). تهران، مرکز نشر سپهر، 2536. 191 ص.
- باستان، نصرة الله. افسانه زندگي. تهران، چاپ شرق، 1344. 250 ص.
- بخرد، مظفر. بيست و چهارسال خدمت فرهنگي و دانشگاهي. تهران، بي ناشر، 1339. ؟ ص.
- بهمن بيگي، محمد. بخاراي من، ايل من (مجموعه داستان). تهران، مؤسسه انتشارات آگاه، 1368. 348 ص.
--------. اگر قره قاچ نبود(گوشه اي از خاطرات). تهران، انتشارات باغ آينه، 1374. 209 ص.
- جمالزاده، محمدعلي. لحظه اي و سخني با سيد محمدعلي جمالزاده. ويرايش و تنظيم فني و يادداشت ها مسعود رضوي. تهران، شرکت همشهري، 1373. 503 ص.
- حائري، عبدالهادي. آنچه گذشت . . . نقشي از نيم قرن تکاپو. تهران، انتشارات معين، 1372. 552 ص.
- حکمت، علي اصغر. سي خاطره از عصر فرخنده پهلوي. تهران، سازمان انتشارات وحيد، 2535. 398 ص.
- حکيم فر، عبداله. خاطرات يک نويسنده. لوس آنجلس، انجمن سخن، بي تاريخ، ؟ ص.
- خامه اي، انور. چهار چهره: خاطرات و تفکرات در باره نيمايوشيج صادق هدايت، غلامحسين نوشين و ذبيح بهروز. تهران، کتاب سرا، 1368. 232 ص.
- خطيبي، پرويز. خاطراتي از هنرمندان. به کوشش فيروزه خطيبي. لوس انجلس، انتشارات بنياد فرهنگي پرويز خطيبي، 1373. 571 ص، مصور.
- دانشور، سيمين. غروب جلال. تهران، رواق، 1360. 48 ص.
- دهخدا، علي اکبر. خاطرات دهخدا از زبان دهخدا. به کوشش محمد دبيرسياقي. تهران، کتاب پايا، نشر گستره، 1369، 61 ص.
- رحماني، ابوالقاسم. خاطرات يک معلم. تهران، انتشارات آسيا، 1338. 264ص.
- رشديه، شمس الدين، سوانح عمر. تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. 159ص.
- سياسي، علي اکبر. گزارش يک زندگي. جلد اوّل، لندن، 1366. 311 ص.
- شهري، جعفر. تاريخ اجتماعي تهران در قرن سيزدهم. 6 جلد، چاپ دوم، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1369. بيست و هشت+622+748+ 823+841+799+512 ص.
- صديق، عيسي. يادگار عمر. چهارجلد: تهران، ج 1، شرکت سهامي طبع کتاب، 1340؛ ج 2، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1345؛ ج 3، کتابفروشي دهخدا، 1253؛ ج 4، کتابفروشي دهخدا، 2536. 348+352+442+250 ص.
---------. چهل گفتار در باره سالگردهاي تاريخي، يادبود دانشمندان معاصر و تاريخ فرهنگ ايران. تهران، کتابفروشي دهخدا، 1352. 387 ص.
- صفري، نجفقلي. خاطرات يک نويسنده آشنا، به اهتمام سيف الله وحيدنيا. تهران، 1348. 385 ص.
- قاضي، محمد. خاطرات يک مترجم. تهران، نشر زنده رود، 1371. 450ص.
- مشفق همداني، مرتضي. خاطرات نيم قرن روزنامه نگاري. لوس انجلس، 1370. 427 ص.
- ملاح، مهرانگيز. بي بي خانم استرآبادي و افضل وزيري، مادر و دختري از پيشگامان معارف و حقوق زنان، از زبان خانم افضل وزيري. ويراستار، افسانه نجم آبادي. شيکاگو، ناشر (؟) 1375. 139 ص.
- يغمائي، حبيب. خاطرات حبيب بغمائي از روزگار مجله نويسي. به کوشش ايرج افشار. تهران، انتشارات طلايه، 1372. 211 ص.
--------. يک چاه و دو چاله و مثلاً شرح احوالات. تهران، انتشارات رواق، 1363. 54 ص.
- اقتداري، احمد. کاروان عمر: خاطرات سياسي فرهنگي هفتاد سال عمر. تهران، 1372. 386 ص.
- باغچه بان، جبّار. زندگينامه جبّار باغچه بان (بنيانگزار آموزش ناشنوايان در ايران به قلم خودش). تهران، مرکز نشر سپهر، 2536. 191 ص.
- باستان، نصرة الله. افسانه زندگي. تهران، چاپ شرق، 1344. 250 ص.
- بخرد، مظفر. بيست و چهارسال خدمت فرهنگي و دانشگاهي. تهران، بي ناشر، 1339. ؟ ص.
- بهمن بيگي، محمد. بخاراي من، ايل من (مجموعه داستان). تهران، مؤسسه انتشارات آگاه، 1368. 348 ص.
--------. اگر قره قاچ نبود(گوشه اي از خاطرات). تهران، انتشارات باغ آينه، 1374. 209 ص.
- جمالزاده، محمدعلي. لحظه اي و سخني با سيد محمدعلي جمالزاده. ويرايش و تنظيم فني و يادداشت ها مسعود رضوي. تهران، شرکت همشهري، 1373. 503 ص.
- حائري، عبدالهادي. آنچه گذشت . . . نقشي از نيم قرن تکاپو. تهران، انتشارات معين، 1372. 552 ص.
- حکمت، علي اصغر. سي خاطره از عصر فرخنده پهلوي. تهران، سازمان انتشارات وحيد، 2535. 398 ص.
- حکيم فر، عبداله. خاطرات يک نويسنده. لوس آنجلس، انجمن سخن، بي تاريخ، ؟ ص.
- خامه اي، انور. چهار چهره: خاطرات و تفکرات در باره نيمايوشيج صادق هدايت، غلامحسين نوشين و ذبيح بهروز. تهران، کتاب سرا، 1368. 232 ص.
- خطيبي، پرويز. خاطراتي از هنرمندان. به کوشش فيروزه خطيبي. لوس انجلس، انتشارات بنياد فرهنگي پرويز خطيبي، 1373. 571 ص، مصور.
- دانشور، سيمين. غروب جلال. تهران، رواق، 1360. 48 ص.
- دهخدا، علي اکبر. خاطرات دهخدا از زبان دهخدا. به کوشش محمد دبيرسياقي. تهران، کتاب پايا، نشر گستره، 1369، 61 ص.
- رحماني، ابوالقاسم. خاطرات يک معلم. تهران، انتشارات آسيا، 1338. 264ص.
- رشديه، شمس الدين، سوانح عمر. تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. 159ص.
- سياسي، علي اکبر. گزارش يک زندگي. جلد اوّل، لندن، 1366. 311 ص.
- شهري، جعفر. تاريخ اجتماعي تهران در قرن سيزدهم. 6 جلد، چاپ دوم، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1369. بيست و هشت+622+748+ 823+841+799+512 ص.
- صديق، عيسي. يادگار عمر. چهارجلد: تهران، ج 1، شرکت سهامي طبع کتاب، 1340؛ ج 2، مؤسسه انتشارات اميرکبير، 1345؛ ج 3، کتابفروشي دهخدا، 1253؛ ج 4، کتابفروشي دهخدا، 2536. 348+352+442+250 ص.
---------. چهل گفتار در باره سالگردهاي تاريخي، يادبود دانشمندان معاصر و تاريخ فرهنگ ايران. تهران، کتابفروشي دهخدا، 1352. 387 ص.
- صفري، نجفقلي. خاطرات يک نويسنده آشنا، به اهتمام سيف الله وحيدنيا. تهران، 1348. 385 ص.
- قاضي، محمد. خاطرات يک مترجم. تهران، نشر زنده رود، 1371. 450ص.
- مشفق همداني، مرتضي. خاطرات نيم قرن روزنامه نگاري. لوس انجلس، 1370. 427 ص.
- ملاح، مهرانگيز. بي بي خانم استرآبادي و افضل وزيري، مادر و دختري از پيشگامان معارف و حقوق زنان، از زبان خانم افضل وزيري. ويراستار، افسانه نجم آبادي. شيکاگو، ناشر (؟) 1375. 139 ص.
- يغمائي، حبيب. خاطرات حبيب بغمائي از روزگار مجله نويسي. به کوشش ايرج افشار. تهران، انتشارات طلايه، 1372. 211 ص.
8- زنان
- اميرشاهي، مهشيد. در حضر. لوس انجلس، شرکت کتاب، 1987. 428ص.
-------. در سفر. لوس انجلس، شرکت کتاب، 1374. 383 ص.
- تاج السلطنه، خاطرات تاج السلطنه، به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. شانزده+117 ص.
- فيروز، مريم. چهره هاي درخشان. تهران، 1358. 267 ص.
-------. خاطرات مريم فيروز "فرمانفرمائيان". تهران، انتشارات اطلاعات، 1373. 209 ص، مصور.
- ملاح، مهرانگيز. بي بي خانم استرآبادي و افضل وزيري، مادر و دختري از پيشگامان معارف و حقوق زنان، از زبان خانم افضل وزيري. ويراستار، افسانه نجمآبادي. شيکاگو، ناشر (؟) 1375. 139 ص.
-------. در سفر. لوس انجلس، شرکت کتاب، 1374. 383 ص.
- تاج السلطنه، خاطرات تاج السلطنه، به کوشش منصوره اتحاديه (نظام مافي) و سيروس سعدونديان. تهران، نشر تاريخ ايران، 1362. شانزده+117 ص.
- فيروز، مريم. چهره هاي درخشان. تهران، 1358. 267 ص.
-------. خاطرات مريم فيروز "فرمانفرمائيان". تهران، انتشارات اطلاعات، 1373. 209 ص، مصور.
- ملاح، مهرانگيز. بي بي خانم استرآبادي و افضل وزيري، مادر و دختري از پيشگامان معارف و حقوق زنان، از زبان خانم افضل وزيري. ويراستار، افسانه نجمآبادي. شيکاگو، ناشر (؟) 1375. 139 ص.
9- خاطرات اقليت هاي قومي و ديني
خاطرات اقليت هاي قومي:
- بهمن بيگي، محمد. بخاراي من ايل من، (مجموعه داستان). تهران، مؤسسه انتشارات آگاه، 1368. 348 ص.
------. اگر قره قاچ نبود (گوشه اي از خاطرات). تهران، انتشارات باغ آينه، 1374. 209 ص.
- جاويد، سلام الله. گوشه اي از خاطرات نهضت ملي آذربايجان. تهران، بي ناشر، 1358. 75 ص.
- خاماچي، بهروز. اوراق پراکنده از تاريخ تبريز. تبريز، انتشارات مهد آزادي، 1372. 378 ص.
- خليلي عراقي. خاطرات سفر آذربايجان و کردستان. چاپ دوم، تهران، بي ناشر، 1328. 485 ص.
- دولت آبادي، محمود. ديدار بلوچ. تهران، انتشارات پيوند/ انتشارات شبگير، 2536. 75 ص.
- زند مقدم، محمود. حکايت بلوچ. دوجلد، تهران، زند مقدم، 1370. 394+555 ص.
- سردار ظفر بختياري. يادداشت ها و خاطرات. با مقدمه سيف الله وحيدنيا. تهران، انتشارات يَساوُلي، 1363. 331 ص.
- سردار اسعد بختياري. خاطرات سردار اسعد بختياري (جعفرقلي خان اميربهادر). به کوشش ايرج افشار. تهران، انتشارات اساطير، 1372. 296 ص.
- صولت قشقايي، محمد ناصر. سال هاي بحران: خاطرات روزانه محمد ناصر صولت قشقايي از فروردين 1329 تا آذر 1332. به تصحيح نصرالله حدادي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 551 ص.
- فتاح قاضي، خليل. سال هاي اضطراب. اروميه، مرکز نشر فرهنگ و ادبيات کردي، 1370. 118+5+13+4 ص.
- قاضي، محمّد. خاطرات يک مترجم. تهران، نشر زنده رود، 1371. 450ص.
- ناهيد، عبدالله. خاطرات من. به اهتمام احمد قاضي. تهران، 1362.
------. اگر قره قاچ نبود (گوشه اي از خاطرات). تهران، انتشارات باغ آينه، 1374. 209 ص.
- جاويد، سلام الله. گوشه اي از خاطرات نهضت ملي آذربايجان. تهران، بي ناشر، 1358. 75 ص.
- خاماچي، بهروز. اوراق پراکنده از تاريخ تبريز. تبريز، انتشارات مهد آزادي، 1372. 378 ص.
- خليلي عراقي. خاطرات سفر آذربايجان و کردستان. چاپ دوم، تهران، بي ناشر، 1328. 485 ص.
- دولت آبادي، محمود. ديدار بلوچ. تهران، انتشارات پيوند/ انتشارات شبگير، 2536. 75 ص.
- زند مقدم، محمود. حکايت بلوچ. دوجلد، تهران، زند مقدم، 1370. 394+555 ص.
- سردار ظفر بختياري. يادداشت ها و خاطرات. با مقدمه سيف الله وحيدنيا. تهران، انتشارات يَساوُلي، 1363. 331 ص.
- سردار اسعد بختياري. خاطرات سردار اسعد بختياري (جعفرقلي خان اميربهادر). به کوشش ايرج افشار. تهران، انتشارات اساطير، 1372. 296 ص.
- صولت قشقايي، محمد ناصر. سال هاي بحران: خاطرات روزانه محمد ناصر صولت قشقايي از فروردين 1329 تا آذر 1332. به تصحيح نصرالله حدادي. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1366. 551 ص.
- فتاح قاضي، خليل. سال هاي اضطراب. اروميه، مرکز نشر فرهنگ و ادبيات کردي، 1370. 118+5+13+4 ص.
- قاضي، محمّد. خاطرات يک مترجم. تهران، نشر زنده رود، 1371. 450ص.
- ناهيد، عبدالله. خاطرات من. به اهتمام احمد قاضي. تهران، 1362.
خاطرات اقليت هاي ديني:
ارامنه:
- هوسپيان، هوسپ. حماسه يپرم. به قلم آندره آموريان، ترجمه هراير خالاتيان.
تهران، چاپ خوشه، 1354. 56+717 ص.
- يپرم خان. از انزلي تا تهران. به کوشش محمد حسين صديق. تهران، انتشارات بابک، 2536. 64 ص.
- مليک هوسيپيان، واشوش. خاطرات پراکنده. به اهتمام ژزف مليک هوسيپيان. تهران، هوسيپيان، 1351. 180 ص.
- يقيکيان، گريگور. شوروي و جنبش جنگل، يادداشت هاي يک شاهد عيني. به کوشش برزويه دهگان. تهران، مؤسسه انتشارات نوين، 1362. 582 ص.
زرتشتيان:
- شاهرخ، کيخسرو. يادداشت هاي کيخسرو شاهرخ نماينده پيشين مجلس شوراي ملي( از دوره دوم تا يازدهم). به کوشش جهانگير اشيدري. تهران، 1355. 302ص.
- شاهرخ، کيخسرو. يادداشت هاي کيخسرو شاهرخ نماينده پيشين مجلس شوراي ملي( از دوره دوم تا يازدهم). به کوشش جهانگير اشيدري. تهران، 1355. 302ص.
يهوديان:
- سرشار، هما. در کوچه پس کوچه هاي غربت. دوجلد، لوس انجلس، شرکت کتاب، 1372. 376+354.
- مشفق همداني، مرتضي. خاطرات نيم قرن روزنامه نگاري. لوس انجلس، مؤلف، 1370. 427 ص.
- سرشار، هما. در کوچه پس کوچه هاي غربت. دوجلد، لوس انجلس، شرکت کتاب، 1372. 376+354.
- مشفق همداني، مرتضي. خاطرات نيم قرن روزنامه نگاري. لوس انجلس، مؤلف، 1370. 427 ص.
بهائيان:
- آيتي، عبدالحسين. کشف الحيل. 3 جلد، تهران، مؤسسه خاور، 1307. 220+268+328+24 ص.
- افروخته، يونس. خاطرات نه ساله عکا. لوس انجلس، انتشارات کلمه، 1983. 564+8 ص.
- ثابت، حبيب. سرگذشت حبيب ثابت (به قلم خودشان). لوس انجلس، ايرج و هرمز ثابت، 1993. 291 ص.
- عزيزي، عزيزالله . خاطرات جناب عزيزالله عزيزي يا تاج وهّاج. بي جا، مؤسسه ملي مطبوعات امري، 1320. 505+8 ص، مصور.
- مهتدي، فضل الله. خاطرات صبحي درباره بهائي گري. چاپ سوم، تبريز، سروش، 1344. 246 ص، مصور.
- آيتي، عبدالحسين. کشف الحيل. 3 جلد، تهران، مؤسسه خاور، 1307. 220+268+328+24 ص.
- افروخته، يونس. خاطرات نه ساله عکا. لوس انجلس، انتشارات کلمه، 1983. 564+8 ص.
- ثابت، حبيب. سرگذشت حبيب ثابت (به قلم خودشان). لوس انجلس، ايرج و هرمز ثابت، 1993. 291 ص.
- عزيزي، عزيزالله . خاطرات جناب عزيزالله عزيزي يا تاج وهّاج. بي جا، مؤسسه ملي مطبوعات امري، 1320. 505+8 ص، مصور.
- مهتدي، فضل الله. خاطرات صبحي درباره بهائي گري. چاپ سوم، تبريز، سروش، 1344. 246 ص، مصور.
10- بررسي و تحليل خاطرات
- اميرخسروي، بابک. نقدي برخاطرات نورالدين کيانوري. دو دفتر، سَنکلود (فرانسه)، 1372 ، 1374. 102+109 ص.
- بنياد تاريخ انقلاب اسلامي ايران، شعبه اصفهان. گزارشي از حماسه پانزده خرداد در اصفهان به روايت خاطرات، به همراه بحثِ سيري در سوابق خاطره نويسي درايران. اصفهان، 1371. 120 ص.
- پهلوان، چنگيز. «نگاهي گذرا به خاطرات نويسي در ايران،» در زمينه ايرانشناسي. تهران، به نگار، 1370. صص 14-15.
- حکيمي، محمود. سيري در خاطرات سياسي رجال ايران. تهران، نشر پيدايش، 1371. 176 ص.
- بنياد تاريخ انقلاب اسلامي ايران، شعبه اصفهان. گزارشي از حماسه پانزده خرداد در اصفهان به روايت خاطرات، به همراه بحثِ سيري در سوابق خاطره نويسي درايران. اصفهان، 1371. 120 ص.
- پهلوان، چنگيز. «نگاهي گذرا به خاطرات نويسي در ايران،» در زمينه ايرانشناسي. تهران، به نگار، 1370. صص 14-15.
- حکيمي، محمود. سيري در خاطرات سياسي رجال ايران. تهران، نشر پيدايش، 1371. 176 ص.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر