چهل و ششمین شیخ این دانشگاه هزارساله، شیخ احمد طیب است که از حدود هفت سال پیش مدیریت دانشگاه الازهر را به عهده داشته است.
دانشگاه الازهر در زمان فرمانروایی خلفای فاطمی بر مصر در قرن چهارم هجری (دهم میلادی) تأسیس شد و از همان زمان به عنوان نهاد رسمی آموزشهای اسلامی تعیین شد، با اینکه خلفای فاطمی، شیعه اسماعیلی بودند اما دانشگاه الازهر از همان آغاز، نهادی سنی مذهب بود.
از سیصد سال پیش و در زمان حکومت خلفای عثمانی بر مصر، مقام شیخ الازهر از ریاست الازهر جدا شد، رئیس دانشگاه الازهر، مدیریت دانشگاه را به عهده دارد و شیخ الازهر علاوه بر نظارت بر مدیریت دانشگاه، ریاست شورای علمای دانشگاه را به عهده دارد و از جایگاهی مذهبی به عنوان بلندپایه ترین مقام روحانی مصر برخوردار است، حوزه نفوذ این مقام مذهبی، معمولاً از مرزهای مصر هم فراتر می رود و در سراسر کشورهای مسلمان سنی مذهب دارای اعتبار و اهمیت است.
شیخ الازهر را در گذشته، شورای علمای دانشگاه تعیین می کرد اما از زمان ریاست جمهوری جمال عبدالناصر، تعیین شیخ به رئیس جمهوری سپرده شده است.
شیخ پیشین الازهر، شیخ محمد سید طنطاوی، نه روز پیش در عربستان سعودی بر اثر حمله قلبی درگذشت و در قبرستان بقیع در مدینه دفن شد.
پس از مرگ او، تلاشهایی در مجلس مصر و همچنین برخی محافل مذهبی آغاز شد تا دوباره انتخاب شیخ الازهر به شورای علما سپرده شود و شماری از نمایندگان عضو اخوان المسلمین در مجلس، از نخست وزیر خواستند که تعیین شیخ جدید الازهر بین یک تا دو ماه به تأخیر بیفتد تا اینکه طرح انتخابی شدن شیخ الازهر در مجلس به رأی گذاشته شود.
اما حسنی مبارک با تعیین شیخ جدید، این تلاش را ناکام گذاشت.
شیخ احمد طیب که در سن ۶۶ سالگی به جای شیخ طنطاوی نشسته، اهل استان قنا در جنوب مصر، دانش آموخته فلسفه و اصول عقاید در دانشگاه الازهر و فلسفه اسلامی در سوربن (پاریس) است، او در دانشگاه الازهر فلسفه تدریس می کرد و نویسنده و مترجم آثاری در زمینه فلسفه اسلامی است.
شیخ احمد طیب در سال ۲۰۰۲ به مقام مفتی رسید و تا سال بعد که به ریاست دانشگاه الازهر رسید عهده دار این مقام بود.
او عضو دفتر سیاسی حزب دموکراتیک ملی، حزب حاکم مصر است، روابط نزدیکی با رهبران حزب دارد و به مخالفت با جریان بنیادگرای اخوان المسلمین مشهور است، دانشگاه الازهر در دوران مدیریت او شاهد سیاستهای جدی برای مقابله با دانشجویان هوادار اخوان المسلمین و تشکلهای بنیادگرا بود.
شیخ احمد طیب به شخصیتی مذهبی و دانشگاهی شهرت دارد که از جدلهای سیاسی دوری می گزیند اما از لحاظ مذهبی، همچون شیخ طنطاوی، شیخ پیشین الازهر، اظهارنظرها و فتواهای جنجال برانگیزی از او صادر شده است.
مخالفت با روبنده و صدور دستور ممنوعیت این پوشش در دانشگاه الازهر و مؤسسات تابعه آن، آخرین اقدام جنجال برانگیز شیخ فقید الازهر بود، شیخ احمد طیب نیز در این زمینه با شیخ پیشین هم نظر است.
شیخ احمد طیب علاوه بر جایگاه دانشگاهی و مذهبی، از شیوخ صوفیه نیز به شمار می رود و پیشوایی پیروان طریقت خلوتی احمدی در جنوب مصر را نیز از پدرش، شیخ محمد به ارث برده که بنیانگذار این طریقت در شهر اسوان در جنوب مصر بود.
خانواده شیخ احمد طیب، خود را از سادات و نسل امام حسن می دانند.
طریقت خلوتیه ریشه ایرانی دارد، بنیانگذار آن، شیخ سراج الدین عمر اهجی در قرن هشتم هجری (چهاردهم میلادی) در تبریز بود، این طریقت در آذربایجان و قفقاز رشد کرد اما با قدرت گرفتن صفویان در این سرزمینها، مرکزیت خلوتیه به آسیای صغیر انتقال یافت و پس از آن با گسترش امپراتوری عثمانی، طریقت خلوتیه هم در سرزمینهای این امپراتوری و از جمله مصر اهمیت و جایگاه برجسته ای یافت.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر